Oxytocine [onmisbaar zwangerschapshormoon]
Een verschil tussen man en vrouw? Nou, er zullen er vast meer zijn, maar een belangrijk verschil is het hormoon oxytocine. Dat wordt door vrouwen namelijk wel aangemaakt, maar door mannen niet. Aangezien oxytocine ook wel het ‘knuffelhormoon’ wordt genoemd, kun je je voorstellen dat mannen echt iets missen 😉 Overigens produceren mannen ook wel zo’n soort hormoon, maar bij hen heet het anders (vasopressine). Daarnaast hebben zij ook veel testosteron in hun lijf en dat hormoon dempt de werking van het knuffelhormoon. Gelukkig is dit bij vrouwen anders!
Werking oxytocine
Voor, tijdens en na de zwangerschap en bevalling is het hormoon onmisbaar. Maar ook wanneer je niet zwanger bent wordt je gelukkig van oxytocine. Het hormoon werkt als tegenhanger van cortisol, een hormoon dat de stress verhoogt. In sommige gevallen is dat handig; je presteert vaak beter wanneer er sprake is van (lichte) stress. Maar op momenten dat je juist wilt ontspannen ben je dat cortisol liever kwijt dan rijk. Gelukkig maakt je lichaam op fijne momenten oxytocine aan. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer iemand je knuffelt of aait, maar ook wanneer je liefdevol wordt toegesproken. Een gelukzalig en ontspannen gevoel verspreidt zich dan door je lichaam. Hoe sterk die werking is blijkt uit onderzoek bij zieke mensen. Hoe beter zij zich verzorgd en beschermd voelen, hoe sneller zij herstellen.
Oxytocine bij het zwanger worden
Herinner je je nog hoe het voelt om dolverliefd te zijn? Het is alsof je op roze wolken loopt en je zou de hele dag wel kunnen rondzingen en -dansen. Dat geweldige gevoel wordt voor een groot deel veroorzaakt door oxytocine. Ook wanneer je seks hebt speelt het hormoon een grote rol. Hoe meer je geniet van de seks, hoe meer oxytocine er wordt aangemaakt. Dit bevordert vervolgens ook nog eens de bevruchting, want het vrijgekomen hormoon ondersteunt de spermacellen door de vagina.
Oxytocine tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap kun je geteisterd worden door allerlei kwaaltjes zoals een koortslip. zoals een koortslip.. De kans is groot dat je hoofd vooral in het eerste trimester niet naar seks staat. Dat wil echter niet zeggen dat je partner dan maar bij je uit de buurt moet blijven. Sterker nog: liefdevolle aandacht of een flinke knuffel kan je helpen om je wat beter te voelen. Hierdoor komt namelijk ook weer dat knuffelhormoon vrij. Dit kan al ontstaan uit kleine dingen. Je partner die je ‘s avonds een voetmassage geeft, of jou op de bank installeert om wat lekkers voor je te koken.
Het knuffelhormoon tijdens de bevalling
Oxytocine speelt tijdens de bevalling een heel grote rol. Het zorgt namelijk voor het opwekken van de weeën. Gedurende de hele zwangerschap maakt je lichaam hiervoor alvast extra hormonen aan. Dat merk je eerst nog niet, doordat er ook nog een ander hormoon een rol speelt: progesteron. Dit hormoon heeft een remmende werking op oxytocine en voorkomt dat de bevalling te vroeg begint. Aan het eind van je zwangerschap wordt echter langzaamaan steeds minder progesteron aangemaakt en neemt de aanmaak van oxytocine en het hormoon prostaglandine juist toe. Nog een verandering in je lichaam is de gevoeligheid van je baarmoeder voor het knuffelhormoon. Die gevoeligheid neemt steeds verder toe, waardoor op een bepaald moment de bevalling in gang gezet wordt. De weeën beginnen.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
De geboorte
Daarna zorgt het babyhoofdje dat op je baarmoederhals drukt ervoor dat er nog een flinke extra hoeveelheid oxytocine aangemaakt wordt. Het hormoon zorgt ervoor dat in je baarmoeder het spierweefsel aangezet wordt tot regelmatige samentrekkingen: weeën. Tijdens de bevalling wordt er steeds meer oxytocine aangemaakt, waardoor de weeën steeds krachtiger worden. Bijzonder hierbij is de wisselwerking tussen oxytocine en het hormoon endorfine. Terwijl de oxytocine ervoor zorgt dat er weeën komen, zorgt de endorfine voor de rustmomentjes tijdens de weeën door. Hierdoor heb je steeds even de tijd om op adem te komen. Daarnaast werkt endorfine pijnverlagend, waardoor de bevalling iets minder pijnlijk wordt.
Seks kan bevalling opwekken
Ben je 40 weken zwanger en nu echt wel klaar met die buik? Dan kan het de moeite waard zijn om een lekkere vrijpartij in te zetten. Niet alleen via je eigen lichaam komt er dan extra oxytocine vrij. In de spermacellen van een mannelijke partner zit dit hormoon namelijk ook. Dan krijg je dus een extra boost, die de bevalling hopelijk in gang zet. Overigens wordt het afgeraden om seks te hebben wanneer je vliezen al gebroken zijn. Dit levert dan namelijk infectiegevaar op voor je ongeboren kindje. Bij het inleiden van de bevalling wordt trouwens ook van dit principe gebruik gemaakt. Je krijgt dan een extra hoeveelheid oxytocine toegediend, waardoor de bevalling hopelijk opgewekt wordt.
Oxytocine bij borstvoeding
Na de bevalling is het nog niet gedaan met het knuffelhormoon. Wanneer je je baby aanlegt, worden de zenuwen in je tepel geprikkeld. Die prikkeling zorgt voor een signaal naar je hersenen, waarna er oxytocine en prolactine uitgescheiden wordt. De prolactine zorgt ervoor dat de melkproductie op gang komt. Oxytocine zorgt er in dit geval voor de spieren in de melkkliertjes samentrekken, zodat de melk richting je tepel stroomt en je kindje lekker kan drinken. Misschien ken je dit gevoel, dat ook wel de toeschietreflex wordt genoemd. Overigens kan die toeschietreflex ook op andere momenten opeens tot stand komen, bijvoorbeeld wanneer je een andere baby hoort huilen. Dat is natuurlijk niet altijd even praktisch, maar deze hormonen zijn natuurlijk toch onmisbaar.
Naweeën door dit hormoon
Oxytocine zorgt niet alleen tijdens, maar ook na de bevalling voor het samentrekken van je baarmoeder. Na de bevalling worden dit naweeën genoemd. Deze weeën kunnen verergeren door de extra aanmaak van dit stofje wanneer je baby drinkt aan de borst. De weeën kunnen best pijnlijk zijn. Toch is het goed dat ze er zijn. Het herstel van je baarmoeder gaat er namelijk sneller door en het bloedverlies wordt er door verminderd. Leg je kindje dus vooral nog een keer aan!
Je bent moeder!
Heel bijzonder: moeders maken meer oxytocine aan dan vrouwen die (nog) geen moeder zijn. Het knuffelhormoon maakt het makkelijker om voor je kindje te zorgen, waardoor goede hechting tussen moeder en kind mogelijk is. Het hormoon heeft interessante bijeffecten. Heb je je ooit afgevraagd waardoor jij bij het minste of geringste geluidje van je kind wakker schrikt, terwijl je partner rustig door snurkt? Het knuffelhormoon maakt je alerter en bezorgder. Je partner kan er dus niets aan doen, die mist gewoon wat hormonen 😉
Praat mee op het forum
