5x vraag en antwoord: endometriose
Endometriose is een vervelende aandoening, die onder meer de vruchtbaarheid kan verminderen. Hoe herken je endometriose? Wat kun je er aan doen? Vijf keer vraag en antwoord!
1. Wat is endometriose?
Bij endometriose komt er weefsel buiten de baarmoederholte, dat daar eigenlijk niet thuishoort. Het kan verder woekeren in het buikvlies en in andere organen in de onderbuik. De groei zorgt voor een chronische ontsteking. De aandoening kan lastig te herkennen zijn, doordat de symptomen erg divers kunnen zijn (zie ook vraag 2). Dit hangt er onder meer vanaf welke organen er aangetast worden door de weefselgroei. Hoe endometriose ontstaat is nog onduidelijk. Wel lijkt er een erfelijke factor aanwezig te zijn. Wanneer je moeder bijvoorbeeld last hebt van deze ziekte, is de kans groter dat je het zelf ook hebt. Erfelijkheid is niet de enige factor die een rol speelt. Zo lijkt de leeftijd waarop je je de eerste menstruatie hebt van invloed te kunnen zijn. Er is onderzoek gedaan waaruit blijkt dat omgevingsfactoren ook van invloed kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan blootstelling aan dioxine. Dit bewijs is alleen (nog) niet erg sterk, meer onderzoek lijkt noodzakelijk.
2. Wat zijn de symptomen van endometriose?
Doordat de symptomen van deze aandoening erg divers zijn, kan het vaststellen van de aandoening lastig zijn. De klachten hangen ook af van de plek waar het weefsel zich nestelt. Belangrijke aanwijzingen:
• Je hebt veel last van menstruatiepijn, die zowel voor, tijdens als na je menstruatie kan ontstaan;
• Weefsel kan doordringen tot de darmen, en daar ontstekingen veroorzaken, met buikpijn tot gevolg;
• Weefsel in de blaas kan blaasproblemen veroorzaken;
• Endometriose kan ook pijn bij seks veroorzaken. Je kan hier tijdens en na het hebben van geslachtsgemeenschap last van hebben;
• De ontstekingen kunnen de oorzaak zijn van onverklaarbare vermoeidheid;
• Wil je zwanger worden? Endometriose kan vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken, waardoor zwanger worden lastig(er) wordt.
Er zijn nog meer symptomen die sommige vrouwen met endometriose ervaren en waarvan de aandoening waarschijnlijk ook de oorzaak kan zijn. Denk dan bijvoorbeeld aan lage rugpijn, bekkenpijn, pijn in de benen en pijn in de periode van de eisprong. Zelfs klachten zoals depressie, slapeloosheid en lusteloosheid lijken in sommige gevallen aan deze aandoening te wijten.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
3. Hoe wordt deze aandoening vastgesteld?
Endometriose wordt vaak pas laat ontdekt, omdat het lastig is om de diagnose te stellen. Symptomen worden namelijk nog wel eens aangezien voor symptomen van andere aandoeningen. Herken je de hierboven genoemde klachten? Dan is het belangrijk om eerst in gesprek te gaan met je huisarts. Hij of zij kan je eventueel doorsturen naar een specialist. Vaak wordt dan gestart met een vaginaal onderzoek, met behulp van een eendenbek. Het onderzoek kan uitgebreid worden met een inwendige echo via de vagina, of een buikecho. Met een buikecho is het lastig om de onder meer de eierstokken goed te kunnen bekijken, daarom wordt vaak gekozen voor een inwendige echo. Via zo’n echo kan ook endometriose in de blaas vastgesteld worden. Uiteindelijk kan de aandoening alleen na een kijkoperatie definitief vastgesteld worden. Tijdens zo’n operatie kan er bijvoorbeeld wat weefsel uit de buik worden gehaald voor verder onderzoek. Blijken er tijdens de operatie slechts kleine stukjes aangetast te zijn? Dan kan de arts meestal alle ontstekingen direct weghalen. Als er sprake is van grotere ontstekingen kan er een grotere operatie nodig zijn. Overigens gaan de ontwikkelingen op onderzoeksgebied vrij snel. Zo zijn er inmiddels artsen die kiezen voor een mri in plaats van voor een kijkoperatie. Met behulp van een mri is namelijk van buiten af vast te stellen of er sprake is van ontstekingen, zonder dat daarvoor geopereerd hoeft te worden.
4. Hoe wordt endometriose behandeld?
Een (kijk)operatie kan in sommige gevallen de klachten verlichten. Je kunt echter ook aan andere behandelmethoden kijken. Hormonale medicijnen kunnen verlichting bieden. Denk daarbij aan de pil, met bij voorkeur een hoge dosering progestageen. De pil zorgt ervoor dat er minder baarmoederslijmvlies wordt aangemaakt en dat de eventuele brandhaarden (ontstekingen) die er al zitten minder actief worden. Vaak nemen hierdoor de klachten af. Om eventuele pijnklachten te verminderen kun je pijnstillers gebruiken, zoals paracetamol, of ibuprofen (dat ook nog ontstekingsremmend werkt). Bij erge pijnklachten kunnen opiaten soms uitkomst bieden. Dit zijn medicijnen met morfine. In ernstige gevallen kan een TENS-apparaatje de pijn soms verlichten. Dit apparaatje blokkeert de pijnsignalen die via de zenuwen naar je hersenen stromen. Hierdoor ervaar je dus minder pijn. Endometriose kan erg pijnlijk zijn. Dit wordt helaas niet altijd erkend. Ervaar je veel pijn? Bespreek dit op tijd met je huisarts. Op het gebied van pijnbestrijding is namelijk veel mogelijk.
5. Kan ik zwanger worden als ik endometriose heb?
Endometriose kan de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden. Zo kunnen er ontstekingen in de eileiders ontstaan, of kunnen er zelfs verklevingen komen die de boel blokkeren. Of het mogelijk is om op de natuurlijke manier zwanger te worden, hangt onder meer af van de plek waar de ontstekingen zitten en van de ernst van de ontstekingen. Lukt het niet om zwanger te worden? Dan zal er aanvullend onderzoek plaatsvinden, waarbij zowel de vruchtbaarheid van jouzelf als van je partner gecheckt zal worden. Het is namelijk vaak lastig om vast te stellen dat de problemen alleen door de endometriose ontstaan. Tijdens een kijkoperatie kunnen brandhaardjes weggenomen worden. Blijft een zwangerschap ook na een operatie uit? Dan kan er naar vruchtbaarheidsbehandelingen gekeken worden, waaronder IUI. Bij IUI wordt zaad van de man via een katheter rechtstreeks in de baarmoeder gebracht. Deze behandeling werkt overigens alleen wanneer het zaad van goede kwaliteit is én wanneer de eileiders vrij zijn (en dus niet door endometriose geblokkeerd zijn). De kans op een zwangerschap is bij IUI iets groter dan bij de natuurlijke wijze, maar helaas is er geen garantie dat het succesvol zal zijn.
Praat mee op het forum
