Postnatale depressie: waar is de roze wolk?
Wanneer heb je te maken met een Postnatale Depressie? Maar liefst één op de twee vrouwen krijgt te maken met een periode na de bevalling dat ze het even minder ziet zitten met de baby. Je lichaam is 9 maanden blootgesteld aan veranderingen, niet alleen hormonaal en lichamelijk. Emotioneel en sociaal is het gedurende de zwangerschap ook een bewogen tijd geweest. Dan is de baby er en begint de zorg. Geen wonder dat je momenten hebt van overprikkeling en dat alles je soms net even teveel wordt. Dat is ook vrij normaal, maar liefst 50 tot 80 procent van de vrouwen krijgt ermee te maken, meestal in de periode van 3 tot 10 dagen na de geboorte. We noemen het ook wel kraamtranen of babyblues. Bij de meesten gaat het daarna vanzelf weer over.
Postnatale depressie oorzaken
Hoe ontstaat een postnatale depressie? Hieronder enkele voorbeelden
- Moeilijke privé situaties gedurende de zwangerschap. Voorbeelden zijn: scheiding of werkproblemen/ stress.
- Slechte lichamelijke conditie
- Complicaties tijdens de zwangerschap.
- Weinig rust in de zwangerschap en na de bevalling.
- Verwachtingen van de zwangerschap. Het kan zijn dat het moederschap anders uitpakt dan verwacht waardoor je in de stress schiet en het even niet meer ziet zitten
Stemmingswisselingen & kraamtranen
Omstreeks de derde tot vijfde dag na de bevalling worden veel vrouwen overvallen worden door plotselinge, kortdurende stemmingswisselingen. Opeens komen er tranen, terwijl je het zelf niet goed begrijpt. Ze worden kraamtranen genoemd, of ook wel baby blues en maternity blues. 50 tot 70 procent van de kraamvrouwen overkomt dit.
Kraamtranen kenmerken
• snelle stemmingswisselingen
• sombere gevoelens, maar soms ook korte, overdreven vroli
jke emoties
• prikkelbaarheid en geïrriteerdheid
• slaapproblemen (nachtmerries)
• algemene klachten als hoofdpijn, concentratieproblemen, verwardheid
De belangrijkste oorzaak voor de kraamtranen zijn de veranderingen in de hormoonhuishouding na de bevalling. Lichamelijke klachten, zoals pijnlijke hechtingen of stuwing kunnen ook aanleiding geven. Het aanpassen aan de nieuwe situatie of teveel drukte aan het kraambed door veel kraambezoek kan ook de kraamtranen opwekken. Kraamtranen zijn na een paar dagen of maximaal twee weken wel opgedroogd. Er is geen behandeling voor nodig. Neem voldoende rust en schakel hulp in bij de verzorging van jezelf, je baby en bijvoorbeeld in het huishouden. Blijven de sombere gevoelens langer hangen, dan is er mogelijk sprake van een postnatale depressie.
Postnatale depressie: herken de symptomen
Het wordt zorgelijk wanneer de negatieve gevoelens langere tijd aanblijven. Als de somberheid maandenlang aanhoudt, kun je er bijna zeker van zijn dat je te maken hebt met een postnatale depressie, ook wel postpartum depressie genoemd. Postnatale depressie betekent letterlijk vertaald: een depressie na de geboorte. Symptomen van postnatale depressie bestaan uit je niet blij voelen met de baby, ook al heb je jezelf voor de geboorte maandenlang verheugd op de komst van je kindje. Je voelt je prikkelbaar, angstig en somber. Deze neerslachtige gevoelens hoeven niet meteen na de geboorte te ontstaan. Het kan weken duren en bij sommige vrouwen ontstaan ze pas als ze gestopt zijn met borstvoeding. Eén op de 10 vrouwen krijgt te maken met een postnatale depressie.
Postnatale depressie kenmerken
Alle kersverse moeders kennen wel momenten dat ze zich minder vrolijk en ontzettend moe voelen. De geboorte van een baby is een lichamelijke uitputtingslag en het lichaam heeft tijd nodig om te herstellen. De jonge moeder krijgt weinig slaap alleen al door de nachtvoedingen en dat breekt zich op een bepaald moment op. Een nieuw leven dat zo afhankelijk is, dat is een grote verantwoordelijkheid. Er steken zorgen de kop op. Alles is nieuw, dus doe je het wel goed? De roze wolk is veranderd in een onheilvoorspellende donkere wolk. Vrouwen die een abortus of miskraam hebben gehad kunnen ook een periode van somberheid ervaren. Het is heel normaal dat je na zo’n ervaring je een tijdje neerslachtig en in de war voelt. Minder normaal wordt het als je verdriet en prikkelbaarheid wekenlang of maandenlang aanblijft. Dat zou kunnen duiden op een postnatale depressie.
Postnatale depressie symptomen
• je voelt je verdrietig en kunt last hebben van huilbuien
• je verliest interesse in alledaagse dingen
• je voelt je leeg
• je beleeft geen plezier aan je baby, of erger, je hebt het gevoel dat je de baby wel iets aan kunt doen uit afkeer of je hebt haatgevoelens naar je baby toe
• een overdreven moedergevoel of juist helemaal geen moederlijke gevoelens
• je gedraagt je agressief en bent snel geprikkeld
• je voelt je extreem moe, overweldigd en lusteloos
• je hebt last van slapeloosheid of je slaapt juist extreem veel
• je hebt concentratieproblemen, je vergeet dingen en bent in de war
• je eet meer dan normaal of je hebt helemaal geen eetlust
• gevoelens van angst, wanhoop en machteloosheid
• algemene klachten als hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid komen ook voor
Postnatale psychose
Een ernstige vorm van postnatale depressie is de postnatale psychose. Het komt gelukkig zelden voor, maar in dat geval verlies je het contact met de werkelijkheid. Je denkt bijvoorbeeld dat het kind niet van jou is of dat het beter af is als het dood is. Betrek in dit geval direct deskundige hulp, bijvoorbeeld via je huisarts.
Postnatale depressie behandelen
Een postnatale depressie duurt gemiddeld 4 tot 6 maanden zonder behandeling, maar kan ook veel langer duren. Dat is echter niet nodig, want postnatale depressie is te behandelen. Die behandeling bestaat meestal uit een combinatie van gesprekstherapie en medicijnen. Veel vrouwen vinden ook veel steun en herkenning bij lotgenoten in zelfhulpgroepen of via een online forum. Ligt de oorzaak in een lichamelijke disbalans, dan kan een behandeling met hormonen en/of voedingssupplementen helpen. Voor de behandeling van een postnatale depressie wordt meestal ook antidepressiva voorgeschreven. Meer dan de helft heeft daar baat bij, maar deze medicijnen werken niet bij iedereen. Je merkt zelf na 4 tot 6 weken of antidepressiva werkt. Je omgeving merkt het trouwens vaak al eerder. Antidepressiva moet voor een goede werking minimaal 4 tot 6 maanden ingenomen te worden. Tegen slapeloosheid op slaapproblemen kunnen ook medicijnen om de slaap te bevorderen worden voorgeschreven. Deze medicijnen mogen slechts een korte periode worden ingenomen. Er kan namelijk gewenning optreden als je ze langere tijd gebruikt. Je hebt er steeds meer van nodig om hetzelfde effect te krijgen en op den duur kun je niet meer slapen zonder en is er als het ware sprake van een verslaving. Er moet ook iemand beschikbaar zijn die voor je kind kan zorgen. Het gebruik van medicijnen kan nadelige gevolgen voor het geven van borstvoeding hebben. Bespreek dit met je huisarts.
Postnatale depressie op herhaling?
Helaas komt een postnatale depressie bij 60 procent bij de volgende bevalling weer de kop op steken, maar je bent er dan wel beter op voorbereid. Lichamelijke oorzaken van een postnatale depressie kunnen waarschijnlijk wel met voeding of hormoonpreparaten direct na de bevalling worden aangepakt om een nieuwe depressie te voorkomen. Zorg voor voldoende rust na de bevalling. Maak een planning voor hulp in huis. Rooster je kraambezoek in zodat je niet iedereen tegelijk over de vloer krijgt. Voorkom stresssituaties waar het kan zoveel mogelijk.
Postnatale depressie: test jezelf
Ga naar de huisarts als je de symptomen herkent en denkt te lijden aan een postnatale depressie. De huisarts maakt het vaker mee en zal discreet en serieus je klachten (laten) onderzoeken. Je kunt ook vanuit huis diverse online testen doen vanachter je computer. Eileen Engels, deskundige op het gebied van PPD-PMS, heeft het boek Kraamtranen geschreven over postnatale depressies. Ze heeft een eigen website met heel veel informatie over dit onderwerp. Je kunt de eventuele klachten die je hebt hier vergelijken met de uitvoerige lijst met symptomen die kunnen duiden op een postnatale depressie. De website van Gezondheidsplein.nl geeft veel informatie over postpartum depressie. Je kunt er gratis een test doen. Het zijn vrij algemene vragen en de website vermeld expliciet dat de test geen vervanging is voor een consult met de arts. Het geeft je wel aan de hand van je antwoorden op 17 vragen een duidelijk beeld of er sprake kan zijn van een depressie. Op de website van het online zelfhulpprogramma van Mijnkwartier.nl kun je een gratis online test doen. Je ontvangt de uitslag in je e-mailbox. Je kunt vervolgens elke dag 15 minuten werken aan jezelf met behulp van een door artsen ontwikkeld programma dat een maand lang duurt. Aan het programma zijn wel kosten verbonden.
Postnatale depressie en zelfhulp
Ga naar de huisarts als je klachten duiden op een postnatale depressie. Je kunt daarnaast ook zelf wat doen om de last van een postnatale depressie te verlichten. Praat er eens met anderen over. Praten kan enorm opluchten. Praat met je directe omgeving over je gevoelens als je dit kunt, zodat ze je wellicht kunnen ondersteunen. Misschien heb je een zus of goede vriendin die je vertrouwt en bij wie jij je op je gemak voelt? Soms praat het makkelijker met iemand die je minder goed kent of waarbij je anoniem kunt blijven. Voor het laatste kun je bijvoorbeeld bellen met een telefonische hulpdienst als Korrelatie (T 0900-1450 op werkdagen tussen 9.00 en 18.00 uur).
Postnatale depressie ervaringen delen in een forum
Ongeveer 10 tot 15 procent van de vrouwen krijgt te maken met een postnatale depressie. Veel vrouwen vinden het fijn hun hart te luchten op een forum. Hier kun je lotgenoten ontmoeten en ervaringen uitdelen. De website Mamazorg.nl heeft een forum waar je direct toegang toe krijgt. Oudersonline.nl is een website waar verschillende onderwerpen over zwangerschap, kinderen, opvoeding en dergelijke regelmatig besproken worden. Het onderwerp postnatale depressie komt er ook ter sprake.
