Hierdoor verdwijnen herinneringen aan je kindertijd
Ik weet nog dat mijn moeder in een ziekenhuisbed lag. Naast haar stond een nachtkastje, waarvan het laatje open was. In het laatje zag ik leuke speeltjes liggen. Ik wilde ze pakken, maar mijn moeder zei: ‘Nee, dat zijn kuipjes honing voor op mijn brood, dat is niet om mee te spelen!’, en deed de la dicht. Ik herinner me ook dat ik toen vreselijk moest huilen. Jaren later werd tijdens een bijeenkomst aan iedereen gevraagd wat zijn of haar eerste herinnering was. Bovenstaande herinnering was het eerste waar ik aan dacht. Daarna werd verteld dat de meeste mensen pas herinneringen hebben vanaf hun vierde levensjaar. Het grappige was dat ik daar in het ziekenhuis nog niet eens twee jaar oud was. Zou ik het me dan wel kunnen herinneren?
Herinneringen aan je kindertijd
Heb jij je ooit afgevraagd waarom je kind zich nooit zal herinneren wanneer hij z’n eerste stapjes zette of wat hij deed op z’n tweede verjaardag? Als je jezelf probeert te herinneren hoe je leven was als een peuter, is de kans groot dat je niet verder komt dan wat vage beelden. Er is een naam voor dit fenomeen: infantiele amnesie. Het is een natuurlijk een geleidelijk proces van het verliezen van herinneringen aan de eerste jaren van ons leven.
Heb je ooit de tekenfilm Inside Out gezien? Hierin wordt infantiele amnesie mooi in beeld gebracht wanneer Bing Bong, een ooit geliefde onzichtbare vriend van de hoofdpersoon Riley, eindigt in een herinneringen afvalbak in het brein van Riley. Het lot van Bing Bong is volgens wetenschappers onontkoombaar. Psychologen denken dat infantiele amnesie een normaal onderdeel is van de hersenontwikkeling. Alle herinneringen waar niet meer over wordt gesproken, raak je uiteindelijk hierdoor kwijt.
Gek brein
Als we het over ons geheugen hebben, bedoelen we meestal onze mogelijkheid om levensgebeurtenissen weer terug te roepen. Voor die herinneringen moeten we onze hippocampus inschakelen. Dit gedeelte van je hersenen zit in de temporale kwab en die is bij de geboorte nog niet volledig ontwikkeld. Pas wanneer we een jaar of vier zijn is die hippocampus volledig ontwikkeld. Over het algemeen is dat ook het moment waarop kinderen zich dingen blijven herinneren. En hoe ouder een kind wordt, hoe stabieler die herinneringen worden.
Gebrek aan woorden
Er lijkt nog een oorzaak te zijn van het vergeten van herinneringen uit onze kindertijd. Het lijkt er namelijk op dat wij niet in staat zijn om over herinneringen te praten uit een tijd dat we nog niet goed konden praten. Pas wanneer een kind ongeveer drie jaar oud is, is zijn taalvermogen voldoende ontwikkeld om echt blijvende herinneringen te kunnen maken. Al wil dat niet zeggen dat het helemaal onmogelijk is om ons ook van daarvoor nog dingen te herinneren. Kinderen herinneren zich vaak meer uit eerdere jaren, maar veel van deze herinneringen verdwijnen uiteindelijk weer.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Blijvende herinneringen maken
Voor de meeste volwassenen ligt hun eerste herinnering ergens na hun derde jaar, al kunnen sommige ook van voor die tijd nog vage herinneringen hebben. Mijn flard van een herinnering aan de honingkuipjes in de la is dus zo vreemd nog niet.Het lijkt erop dat kinderen zich best veel kunnen herinneren, maar dat veel van die herinneringen verdwijnen vanaf dat we een jaar of zeven zijn. Zo werd er in een onderzoek aan driejarigen gevraagd om met hun moeder te praten over zes verschillende gebeurtenissen in hun leven. Naar die herinneringen werd opnieuw gevraagd toen ze ouder waren. Wat bleek? De kinderen konden zich toen ze tussen de 5 en 7 jaar oud waren, nog 60 procent van de gebeurtenissen herinneren. Maar toen ze 8 of 9 jaar oud waren, herinnerden ze zich minder dan 40 procent!
Herinnering door geur of smaak
Maar hele vroege herinneringen zijn echt niet altijd voorgoed verdwenen. Er zit namelijk een verschil tussen bewuste herinnering en herinnering die opgeroepen wordt door een sensorisch-emotionele gebeurtenis. Je hersenen kunnen namelijk getriggerd worden door bepaalde zaken. Een voorbeeld hiervan is wanneer je door de winkel loopt en er opeens iemand langskomt met hetzelfde parfum als die je oma vroeger had. Opeens ben even terug in de tijd en zie je voor je hoe je samen met oma een boekje las of buiten speelde. Je kunt je kinderen helpen met blijvende herinneringen maken door te praten over gebeurtenissen uit het verleden en ze hiervan bijvoorbeeld foto’s te laten zien.
Waarom herinneringen belangrijk zijn
Misschien vraag je je nu af of het wel zin heeft om leuke dingen met je kinderen te doen, wanneer ze zich hier uiteindelijk niets van herinneren. Toch is die infantiele amnesie geen reden om maar gewoon op de bank te blijven zitten. Het blijft namelijk belangrijk om dingen te doen met jonge kinderen, ook al zullen ze zich dat niet meer herinneren als ze ouder zijn. Het delen van ervaringen is belangrijk om een band op te bouwen en je helpt je kind zo om de wereld om hem heen te leren begrijpen. Het kan best zijn dat ze zich dat specifieke bezoek aan de dierentuin niet meer herinneren. Maar ze zullen zich nog wel dingen herinneren die ze daar hebben geleerd, zoals de namen van de verschillende dieren.
Daarnaast hebben jonge kinderen ook andere vormen van geheugen waar ze de hippocampus niet voor nodig hebben. Deze vormen spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling vanaf het moment dat je kindje wordt geboren. Geheugen is bijvoorbeeld betrokken bij het aanleren van vaardigheden, zoals het vasthouden van een lepel. Kinderen leren ontzettend veel in hun eerste levensjaar en hoewel ze herinneringen vergeten, zullen ze die vaardigheden onthouden!
