ADHD bij kinderen [omgaan met de symptomen]
ADHD is een veelvoorkomende aandoening, waar je helaas niet (volledig) overheen groeit. Wel kun je er in de loop van je leven beter mee om leren gaan. Om dat zo goed mogelijk te kunnen doen is het belangrijk dat duidelijk is welke symptomen bij ADHD horen.
Wat is ADHD?
Er wordt wel eens gegrapt dat ADHD een afkorting is van Alle Dagen Heel Druk. Dit klopt niet, maar eigenlijk toch weer wel. ADHD is in werkelijkheid een afkorting van een Engelse term: Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In het Nederlands kun je dat vertalen met aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. En dat betekent dus gewoon eigenlijk dat je inderdaad alle dagen heel druk bent en dan met name in je hoofd. Kinderen met deze stoornis vinden het lastig om hun aandacht ergens bij te houden. In vergelijking met leeftijdgenoten zonder deze aandoening kunnen ze zich minder lang concentreren. Daarbij zijn ze ook nog eens hyperactief, waardoor ze erg aanwezig kunnen zijn. De hyperactiviteit is lastig te onderdrukken, zelfs niet wanneer het kind weet dat het rustig zou moeten zijn. Je kunt je voorstellen dat dit op school, maar ook thuis, af en toe erg lastig kan zijn.
Hoe ontstaat ADHD?
De hersenen van iemand met ADHD werken op bepaalde vlakken anders dan de hersenen van iemand zonder deze aandoening. In de hersenen zitten neurotransmitters. Dit zijn stoffen die signalen kunnen geven tussen verschillende hersencellen. Er is ontdekt dat er bij mensen met ADHD minder van bepaalde soorten neurotransmitters aanwezig zijn. Dit is de oorzaak van de moeite die ADHD’ers hebben met concentratie en aandacht. Het kan daarnaast ook veroorzaken dat iemand met ADHD minder makkelijk het eigen gedrag kan plannen en sturen. Daarnaast kunnen er problemen zijn op het gebied van bewegen en het beheersen van impulsen. Eerst denken, dan pas doen, is voor de meeste ADHD’ers een lastige opgave. Uit ander onderzoek is gebleken dat de kans op het krijgen van ADHD voor zo’n 70% erfelijk bepaald is. Als er ADHD in je familie voorkomt, is de kans dat je kind deze aandoening heeft ook groter. Er zijn echter ook andere zaken die dit bepalen. Zo lijkt roken of drinken wanneer je zwanger bent de kans op een kindje met ADHD te verhogen. Ook zuurstofgebrek tijdens de geboorte kan een oorzaak zijn.
De eerste signalen
Al vanaf het moment dat je kind een jaar of drie is, kunnen er symptomen van ADHD zichtbaar worden. Dit uit zich meestal vooral in energiek gedrag. Meestal is dat energieke gedrag thuis nog niet zo’n groot probleem, waardoor de symptomen niet altijd gelijk opvallen. Pas wanneer je kind naar school gaat, wordt merkbaar dat het drukke gedrag ook concentratie en planning in de weg staan. Tijdens de puberteit kan de stoornis voor grote problemen zorgen. Omdat de impulsbeheersing bij ADHD’ers laag is, zijn ze gevoelig voor verslaving. Wanneer je kind met de verkeerde mensen omgaat, kan dit daardoor leiden tot bijvoorbeeld alcohol- en drugsgebruik. Het goede nieuws: meestal worden de symptomen van ADHD minder sterk wanneer mensen ouder worden. Toch blijven er vaak problemen op het gebied van organisatie- en aandachtsvermogen. Het inplannen van afspraken, op tijd vertrekken naar het werk, of de aandacht erbij houden tijdens een lange vergadering: het kost een volwassene met ADHD allemaal wat meer moeite dan iemand zonder deze aandoening.
Symptomen verminderen
Er is geen medicijn dat deze aandoening geneest, maar er is wel een medicijn dat de klachten kan verlichting: Ritalin. Dit medicijn zorgt ervoor dat iemand met ADHD zich beter kan concentreren en minder impulsief is. Ook wordt het in het hoofd wat rustiger, wat bijvoorbeeld erg handig is wanneer het kind moet studeren. Het kan lastig zijn om de juiste dosering Ritalin te vinden. Dat is meestal een kwestie van testen. Als je kind wat ouder is, voelt hij of zij meestal zelf goed aan wat helpt en wat niet. Het heeft de voorkeur om het medicijn in ieder geval niet te geven aan kinderen die jonger zijn dan zes jaar. Daarbij is het medicijn geen wondermiddel en kan aanvullende hulp welkom zijn. Vaak wordt dit gegeven in een vorm van gedragstherapie. Tijdens de therapie wordt je kind geleerd om beter om te kunnen gaan met de symptomen van deze aandoening.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Ook goede kanten
Misschien wordt je van bovenstaand verhaal niet erg vrolijk. Helaas kan het best pittig zijn om goed om te gaan met deze aandoening. En dat geldt voor zowel de ADHD’er zelf, als voor de omgeving. Als ouder zal je af en toe met je handen in het haar staan, wanneer je kind weer als een wervelwind door het huis rent, of zich in de nesten heeft gewerkt met een impulsieve actie. Belangrijk om dan te onthouden: er zitten ook goede kanten aan ADHD. Wanneer je kind op de juiste manier om weet te gaan met de symptomen, kan het zelfs een voordeel opleveren ten opzicht van mensen zonder de aandoening. Zo zijn ADHD’ers vaak ontzettende creatief. Een baan als journalist, of bijvoorbeeld in de grafische sector, kan ze op het lijf geschreven zijn. Daarnaast kan het zomaar zo zijn dat jouw kind een manager in de dop is. Als manager zorgt iemand met ADHD voor leven in de brouwerij, voor nieuwe inzichten, extra energie en betrokken medewerkers. Ook werken met deadlines kunnen ze goed aan. Meestal is het wel aan te raden om het plannen en organiseren aan iemand anders over te laten. Zo kan de persoon met ADHD zich volledig storten op zijn talenten.
ADHD thuis en op school
Een paar handige handvatten voor ouder en leerkracht:
- Focus op de sterke punten van het kind. Die sterke punten worden vaak overschaduwd door het drukke en impulsieve gedrag van het kind, en de gevolgen daarvan. De focus op sterke punten zal je kind meer zelfvertrouwen geven;
- Spreek met elkaar een signaal af, dat je in kunt zetten wanneer het kind te aanwezig is. Op deze manier hoef je hem of haar en niet steeds op aan te spreken, maar toch aangeven wanneer het even teveel is;
- Sommige kinderen hebben er baat bij om af en toe flink te bewegen. Waarom zou je een kind geen rondje over het schoolplein laten rennen, wanneer dat betekent dat het daarna de aandacht er weer even bij heeft? Ook kleine dingen, zoals een wiebelkussen, kunnen helpen bij het bewegen;
- Door de drukte in zijn hoofd, kan het voor een kind met ADHD lastig zijn om zich regels te herinneren. Wees daarom duidelijk, consequent en herhaal waar nodig;
- Net als voor alle kinderen zonder deze aandoening, geldt voor een kind met ADHD: ga uit van het positieve, niet van het negatieve. Je kind zal er baat bij hebben!
Praat mee op het forum
