6x waarom het humeur van je peuter zo snel verandert
Het valt niet mee om een peuter te zijn! Heb je net ontdekt dat je een eigen willetje kan hebben, blijkt die door de omgeving niet altijd gewaardeerd te worden… Zes redenen waarom het humeur van je peuter zo veranderlijk is als het weer!
Boos over een bakje vla
Ik vertelde mijn peuterdochter laatst dat het nu geen tijd was voor een toetje. Het was namelijk 10.00 ’s ochtends… Haar vrolijke humeur verdween als sneeuw voor de zon en ze de woedeaanval die volgde duurde bijna een uur. Ik vroeg me voor de zoveelste keer af waarom van alles zo’n drama gemaakt moet worden. Die humeur wisselingen zijn amper bij te houden. Het kost me af en toe moeite om zelf positief te blijven. Gelukkig is mijn peuter niet de enige peuter die last heeft van die wisselingen in het humeur. De oorzaak ligt in de ontwikkeling van je kindje.
1. Communicatie is lastig
Denk je eens in: voor peuters lijkt de wereld enorm, fascinerend en veranderlijk. Dat klinkt geweldig, maar wanneer je bedenkt dat peuters nog geen meter groot zijn en amper 20 woorden kunnen spreken kun je je voorstellen dat het leven voor hen soms ontzettend frustrerend zijn! Het zal je niet altijd lukken om te ontdekken wat je kindje wil, of waarom hij boos wordt. Blijf in zo’n situatie kalm en bedenk dat je kind hier ook niets aan kan doen. Help hem daarna door dingen op te pakken en te benoemen, zodat je kind makkelijker duidelijk kan maken wat hij wil. Benoem de spullen (‘boek’, ‘knuffel’, ‘auto’ etc.) en wijs ernaar. Zo leert je kind spelenderwijs nieuwe woorden en kan hij makkelijker duidelijk maken wat hij wil.
2. Geen begrip van tijd
Je kind kan dorst hebben en je dat misschien zelfs wel vertellen. Maar wanneer er niet binnen een paar seconden een beker ranja voor hem staat, kan hij woedend worden. Oorzaak: geen begrip hebben van tijd. Gelukkig zit daar ook een voordeel aan: veel peuters zijn doordat ze geen begrip hebben van tijd ook weer makkelijk af te leiden. Gebruik dat in je voordeel! Woede over een gebrek aan drinken kan snel veranderen in plezier om de bellen die jij blaast met een bellenblaas. Afleiden is simpel en je hebt er geen acteertalent voor nodig. Zorg er gewoon voor dat er iets interessants is om de aandacht op te richten.
3. Geen controle over emoties
Een jong kind heeft nog weinig oefening in het controleren van zijn humeur en emoties en wordt daardoor gemakkelijk heel boos, heel blij of heel verdrietig. Mirjam (34): ‘Onze dochter zat laatst vrolijk in bad. Toen ik vertelde dat het tijd was om eruit te gaan barstte ze direct in huilen uit. Uiteindelijk hield ze zich schreeuwend aan de badrand vast. Zo hard, dat het me niet eens lukte om haar uit bad te tillen! Het meest bizarre was dat ze vijf minuten later alweer vrolijk in haar badjas door de slaapkamer rende!’ Heeft jouw kind een woedeaanval? Bedenk dan dat je kleine nog niet de vaardigheden beheerst om die woedeaanval te voorkomen. Mirjams dochter is bijvoorbeeld nog niet oud genoeg om zich te kunnen realiseren dat ze als ze uit bad gaat lekker door de slaapkamer kan rennen. Dat vooruitdenken is iets wat je peuter nog niet onder de knie heeft.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Een woedeaanval stoppen
Vertel je kind rustig dat hij of zij niet langer in bad of zandbak kan zitten en dat er andere dingen zijn die hij kan doen. En help je kindje om de eigen emoties beter te begrijpen, door ze te benoemen. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik begrijp dat je nu plezier hebt in bad en dat je er nog niet uit wilt. Daar wordt je vast boos van.’ Het zal natuurlijk tijd kosten voordat je peuter woorden met emoties in verband kan brengen. Maar als je doorgaat met het benoemen van emoties, zal je kind tegen de tijd dat hij of zij een kleuter is die emoties beter begrijpen. Je kind kan dan zelfs in staat zijn om de eigen emoties beter te reguleren.
4. Moeite met het wisselen tussen taken
Van taak wisselen is niet makkelijk voor je peuter. Het kost heel veel energie, op zowel fysiek als mentaal vlak, om je aan te blijven passen aan een wereld die steeds verandert. En soms is een kind waarbij het lijkt alsof ze eigenlijk niet erg bezig is, toch geconcentreerder bezig te zijn dan je denkt. Kinderen zijn erg gefocust op één activiteit. Lastig dus wanneer papa of mama verwacht dat je direct van taak kunt switchen. Zo’n switch kan zelfs een volwassene nog flink wat moeite kosten, dus verwacht niet te veel van je kind!
Wees duidelijk over de tijd
Peuters begrijpen al heel goed dat de ene actie komt na de andere actie. Van activiteit wisselen is makkelijker wanneer je op tijd en vaak aangeeft dat de volgende activiteit eraan zit te komen. Zit je kind in bad? Zeg dan bijvoorbeeld: ‘We gaan nu je haar wassen en uitspoelen. Na het uitspoelen gaan we uit bad, om je af te drogen.’ Spreek dus uit wat er gaat gebeuren, zodat je kind vast kan wennen aan de volgende stap.
5. Alles op zijn manier!
Soms probeert je peuter iets, waarna hij merkt dat hij nog niet de skills heeft om het te kunnen doen. Of krijgt hij een ‘Niet doen!’ van papa of mama naar z’n hoofd geslingerd. Nieuwsgierigheid maakt dan al snel plaats voor een flinke huilbui. ‘Het gaat niet altijd zoals jij dat wilt’ is een belangrijk leerproces tijdens de peuterjaren.
Houd de controle
Gelukkig kun je als ouder veel doen om je peuter te ondersteunen in dit leerproces. Om woedeaanvallen te voorkomen kun je je kind redelijke keuzes geven. Wil je kleine haar badjas aan naar de kinderopvang, terwijl het buiten 30 graden is? Zoek dan twee setjes kleding bij elkaar en laat haar kiezen welke het wordt. Zo voelt je kleine zich toch serieus genomen, terwijl je haar ondertussen toch kunt afleiden van onmogelijke zaken.
6. Snel moe en hongerig
Zet je oudere kind een lekker gezinsmaaltijd voor, en na het eten heeft hij weer energie voor tien. Bij peuters werkt dit principe nog niet zo goed. Je kleine kan moe zijn en dat ook de hele dag blijven, zelfs na een flinke maaltijd. En vermoeide en hongerige kinderen worden natuurlijk slecht gehumeurd.
Belang van het middagdutje
Zorg ervoor dat er voldoende tijd is voor het middagdutje. Plan activiteiten daar dus omheen. Let er daarnaast op dat je altijd gezonde snacks bij de hand hebt. Heeft je peuter tijdens de lunch niet zoveel gegeten? Geef haar in de speeltuin dan nog wat lekkers, zoals een banaan of kinderbiscuit. Zo krijgt ze toch voldoende voeding binnen om de energie op peil te houden.
