Kinderen en beeldschermen [5 do’s en don’ts’]
Ken je het woord ‘schermschaamte’? Dat gaat over de schaamte die je voelt wanneer je je kindje even voor de tv zet of op de tablet laat spelen. De algemene gedachte is toch dat die beeldschermen niet goed zijn voor de ontwikkeling van kinderen. Dus maakt je dat niet automatisch een slechte ouder? Uit diverse onderzoeken blijkt echter dat een beetje schermtijd echt niet slecht is. Vijf do’s en dont’s.
1. Gebruik beeldschermen niet als leermiddel
Hoop jij stiekem ook dat je kleine uitgroeit tot een Beethoven of Picasso? Op YouTube zijn duizenden video’s te filmen over muziek en kunst – voor peuters. Heerlijk toch; je kindje leert, terwijl jij even lekker rustig koffie kunt drinken. Helaas blijken die educatieve filmpjes weinig zin te hebben. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die jonger zijn dan twee jaar, niets leren van de tv. Tussen de geboorte en het tweede jaar wordt het brein van je kind drie keer zo groot. En die hersengroei gebeurt in direct reactie op externe stimulatie in de echte wereld. Via zo’n plat beeldscherm leert je kind in deze periode nog niets. Je kunt je kindje beter uitleggen hoe je de was op moet vouwen, dan hem of haar educatieve filmpjes te laten zien. Dit blijkt ook uit ander onderzoek: het duurt veel langer voordat kleine kinderen een taak imiteren die ze zien op het beeldscherm, dan een taak die ze in ‘real-life’ te zien krijgen. Al dit onderzoek betekent niet dat je je kindje niet af en toe een kwartiertje naar Baby van Gogh mag laten kijken. Want laten we eerlijk zijn; af en toe heb je zelf die tijd ook even nodig. Het is echt niet schadelijk voor je kindje, maar het zal ook geen boost geven in de ontwikkeling.
2. Eet niet voor de beeldschermen
Overgewicht bij kinderen is een ‘hop topic’, en dat is niet zonder reden. Weet je dat in Amerika maar liefst 16 procent van de kinderen last heeft van overgewicht? Ook in Nederland heeft 16 procent van de kinderen tussen de 2 en 25 jaar hier last van, dus het is echt niet alleen een Amerikaans probleem. Er is geen twijfel over mogelijk dat televisie hierin een rol speelt, maar dat wil niet zeggen dat dit komt doordat kinderen tv kijken in plaats van bewegen. Onderzoekers denken dat het eerder komt doordat kinderen eten terwijl ze tv kijken. Je kind z’n bord leeg laten eten is een klassiek ouderprobleem, en vaak gaat dat makkelijker als je kind tv zit te kijken. Terwijl hij of zij afgeleid is, stop jij ondertussen steeds een volgende hap in z’n mond. Helaas blijkt deze methode niet zo slim te zijn als die misschien lijkt. Tv-kijken kan er namelijk voor zorgen dat je kind niet meer let op signalen zoals vol zijn, waardoor de kans op overeten groot is, en er gewichtsproblemen kunnen ontstaan. Vaak eten kinderen die tv kijken meer dan kinderen die dat niet doen. Terwijl het juist zo belangrijk is dat kinderen de signalen van hun lijf leren herkennen!
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
3. Kijk niet naar reclame
De tv-reclame in Nederland is gelukkig gebonden aan vrij strenge regels. Reclame voor snoep tussen de kinderprogramma’s door is een ‘no-go’. Dat dit verschil maakt, bewezen onderzoekers al in 2006. Uit hun onderzoek bleek namelijk dat dergelijke reclame zorgt voor ongezonde eetgewoonten op de korte termijn en zelfs gezondheidsrisico’s op de lange termijn! Reclame voor ongezonde voeding bleek een flinke aantrekkingskracht te hebben op jonge kinderen. Het is daarom goed dat deze soort reclame sinds die tijd flink aan banden is gelegd. Overigens hebben al die reclames tussendoor nog een nadelig effect. Het maakt het voor kinderen namelijk lastig om de verhaallijn van een programma te volgen als die verhaallijn steeds onderbroken wordt. Dit komt doordat het deel van het brein dat korte termijn informatie vasthoudt bij kinderen nog niet zo goed ontwikkeld is. Na een paar minuten reclame zijn jonge kinderen dus de verhaallijn kwijt, en kijken ze naar het programma alsof het een heel nieuwe show is. Het gevolg is dat de neuronen in je brein zich groeperen om korte stukjes informatie op te slaan, terwijl je dat juist niet wilt. Het is juist de bedoeling dat kinderen leren om steeds langer de aandacht ergens bij te houden.
4. Zet de tv na afloop van het programma uit
Zet je kind niet meer dan twee uur per dag achter een scherm. Klinkt heel simpel, maar in de praktijk is het best lastig. Het uitdoen van de tv kan een drama veroorzaken in huis, terwijl je de rust bewaart door programma na programma te laten kijken. Toch is het echt cruciaal om een limiet aan de schermtijd te zetten. Je wil niet dat het tv-kijken ten koste gaat van andere activiteiten, zoals buiten spelen en fantasiespelletjes doen. Maar wat doe je wanneer het lijkt alsof je kind het helemaal niet door heeft dat de tv aanstaat? Dat je kind gewoon lekker speelt met de tv aan op de achtergrond? Dat lijkt misschien geen probleem, maar toch is de tv ook dan van invloed op de manier waar je kind speelt. Bij onderzoek onder een groep kinderen van 1 tot 3 jaar oud, bleek dat kinderen korter speelden wanneer de tv op de achtergrond aan was. Daarnaast lijkt het erop dat die tv op de achtergrond de ontwikkeling van de taal van je kind in de weg staat. Het is dus echt beter om de tv uit te zetten als het programma is afgelopen!
5. Kijk samen met je kind
De waarheid is dat we het beeldscherm allemaal wel eens inzetten als babysitter. De tv kan een fijne afleiding zijn, terwijl je zelf bezig bent met eten koken of de was ophangen. En het is echt niet erg om dat af en toe te laten gebeuren. Toch blijkt uit onderzoek dat de tv ervoor kan zorgen dat kinderen minder tijd doorbrengen met hun ouders. Terwijl die tijd samen met juist op sociaal vlak van groot belang is. Zet je de tv toch aan? Kijk dan bij voorkeur samen, zodat je er ook samen over kan praten. Op deze manier wordt het een gespreksonderwerp en geen afleiding.
