Stuwing [herstel na de bevalling]
Je kindje is er eindelijk! Al vrijwel direct na de bevalling kun je je kleintje aanleggen. Als het goed is merk je dat je kindje uit zichzelf op de tepel afgaat en gaat zuigen. Eigenlijk heel bijzonder, als je er over nadenkt! Borstvoeding geven blijft iets speciaals. Toch kan het ook vervelende klachten opleveren. Stuwing is daar een voorbeeld van.
Wat is stuwing?
Door je kindje na de geboorte regelmatig aan de borst te leggen, komt de melkproductie langzaam op gang. Meestal duurt dat opgang komen twee tot zes dagen. Wanneer de melkproductie goed is begonnen, merk je dit aan je borsten. Deze worden voller. Soms kan daarbij het gevoel ontstaan alsof je borsten op springen staan. Dit gevoel wordt stuwing genoemd. Naast de toenemende melkproductie is hierbij sprake van nog een paar kenmerken. De doorbloeding wordt hoger, waardoor de adertjes in je borst beter zichtbaar worden. Daarnaast neemt ook het lymfevocht toe, waardoor de borsten nog voller kunnen lijken. Stuwing is een normaal verschijnsel en hoeft gelukkig niet altijd pijn te doen.
Wanneer stuwing?
Je hoeft niet altijd last te krijgen van stuwing. Het komt voornamelijk voor bij vrouwen die bevallen zijn van hun eerste kindje. Alleen is het helaas geen garantie dat je bij een volgend kind geen klachten ervaart. Sommige vrouwen ervaren voor de bevalling al klachten die bij stuwing lijken te horen. Toch lijkt de oorzaak dan eerder gezocht te moeten worden bij hormonen. Er is dan normaal gesproken namelijk nog geen sprake van melkproductie. Door je kindje regelmatig aan de borst te leggen, kun je al veel leed op het gebied van stuwing voorkomen. Leg je kindje de eerste week na de bevalling bijvoorbeeld 10 tot 12 keer per 24 uur aan. Zo komt de melkproductie goed op gang en zit er niet te veel tijd tussen twee voedingen.
Kenmerken van pijnlijke stuwing
Helaas is regelmatig aanleggen niet altijd afdoende om pijnlijke stuwing te voorkomen of te verminderen. Pijnlijke stuwing ontstaat meestal uit normale stuwing waar niet afdoende op wordt gereageerd. Bij pijnlijke stuwing kan je last hebben van een aantal extra symptomen:
- Er kan sprake zijn van verhoging;
- De huid op de borst glanst en staat strak gespannen;
- De lymfeklieren kunnen van borst tot oksel pijnlijk en opgezwollen zijn.
- Deze symptomen kunnen erg lijken op die van een borstontsteking. Bij een borstontsteking is echter vaak sprake van koorts en van harde plekken in de borst.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Behandeling van pijnlijke borsten
Wanneer pijnlijke stuwing goed behandeld wordt, treedt er gelukkig binnen enkele dagen verbetering op. Heb je veel last van stuwing? Dan kun je de volgende acties ondernemen:
- Leg tussen de voedingen door koude kompressen op je borst. De kou gaat pijn en zwelling tegen;
- Leg je baby vaker aan. Let er daarbij op dat je kindje de borst goed leegdrinkt. Wissel dus niet op het moment dat er nog melk in de borst lijkt te zitten. Achterblijvende melk kan namelijk weer meer stuwing veroorzaken;
- Heb je het idee dat er na iedere voeding melk in de borst achterblijft? Dan kan het handig zijn om 1 of 2 keer per dag de borst goed leeg te kolven met een kolfapparaat. Zo’n apparaat kun je zelf aanschaffen, of lenen bij de thuiszorg;
- Probeer voordat je begint te voeden je borsten licht te masseren;
- Heb je erg veel pijn? Overleg dan met de huisarts of verloskundige over het slikken van een pijnstiller of ontstekingsremmer. Let op: restjes medicijnen kunnen via de moedermelk ook je baby bereiken. Het is dus belangrijk goed te overleggen over de juiste behandeling.
Pijnlijke borsten voorkomen
Is de pijn afgenomen? Dan wil je natuurlijk graag voorkomen dat het opnieuw gebeurt. Let op de volgende zaken om de kans op pijnlijke stuwing zo klein mogelijk te maken:
- Blijf erop letten dat je kindje de borst goed leeg drinkt, voordat je de andere borst aanbiedt. Zuigt je kindje nog wel aan de tepel, maar slikt hij of zij niet meer? Dan betekent dit dat de borst leeg is;
- Heb je na een voeding nog steeds last van stuwing? Kolf dan na met een kolfapparaat. Doe dit overigens niet te vaak. Voor je lichaam kan de lege borst namelijk een teken zijn dat er meer melk geproduceerd moet worden. Wanneer je kindje dat niet allemaal nodig heeft, neemt de kans op volle borsten en stuwing dus weer toe;
- Een goede aanlegtechniek is van groot belang. Als je baby bijvoorbeeld niet goed voor de borst ligt, kan het moeite kosten om te ‘happen’. Hierdoor kan het zijn dat sommige melkkliertjes niet goed geleegd worden. Pijnlijke borsten of zelfs een borstontsteking kunnen dan makkelijk ontstaan. Je verloskundige of kraamverzorgende kan helpen met het juist aanleggen. Er zijn ook speciale lactatiedeskundigen die je hiervoor eventueel kunt inschakelen.
RPS bij andere oorzaak van stuwing
Is er na een aantal dagen geen verbetering merkbaar wat betreft de pijnlijke stuwing? Dan kan het zijn dat de stuwing niet wordt veroorzaakt door de stuwing van melk, maar door stuwing van overtollig lymfevocht. Door je borsten te masseren kun je deze klacht verminderen. Hier is een speciale techniek voor: reverse pressure softening (oftewel RPS). Masseren doe je als volgt:
- Zorg dat de nagels van je vingers kort geknipt zijn, anders wordt masseren lastig;
- Druk met beide handen met gebogen vingertoppen tegelijk op de tepelhof rond de tepel;
- Houd deze druk één of twee minuten vast;
- Herhaal deze actie net zolang totdat de tepelhof zacht aanvoelt;
- Leg daarna direct je kindje aan om te drinken.
Pijnlijke stuwing bij flesvoeding
Geef je je kindje de fles in plaats van de borst? Ook dan kun je de eerste dagen na de bevalling last hebben van stuwing, omdat je lichaam hormonaal reageert op de geboorte. Om stuwing tegen te gaan is het handig om een vrij strakke beha te dragen. Te strak is daarbij overigens niet goed, omdat dit borstontstekingen tot gevolg kan hebben. Daarnaast kunnen ook in dit geval koude kompressen helpen tegen de pijn en zwelling.