Postnatale angst [negatieve gevoelens na de bevalling]
Het is geen postnatale depressie, maar ook geen baby blues. Toch zit je na de geboorte van je baby niet lekker in je vel. Het kan zijn dat je last hebt van postnatale angst.
Fysieke en psychische klachten
Net als bij een postnatale depressie kun je ook bij postnatale angst last hebben van fysieke klachten. Er zijn misschien veranderingen in je eet- en slaapprobleem. Je voelt je duizelig, hebt last van opvliegers, een snelle hartslag of misselijkheid. Ook stilzitten en je ergens op focussen lijken opeens niet meer te lukken. Bij het grootste deel van de vrouwen beginnen de klachten ergens tussen de geboorte en de eerste verjaardag van hun kindje. In sommige gevallen blijken de klachten zelfs al voor de bevalling de kop op te steken. Een stressvolle gebeurtenis na de geboorte kan een trigger zijn voor de klachten. Het lastige is dat de meeste vrouwen wel gehoord hebben van postnatale depressies, maar niet van postnatale angst. Hierdoor weten veel vrouwen niet zo goed wat ze met de klachten aan moeten. Om die reden wordt postnatale angst ook wel eens een verborgen aandoening genoemd.
Weinig onderzoek
Er is nog weinig onderzoek naar gedaan, terwijl het in de praktijk veel vaker voorkomt dan een postnatale depressie. Onlangs deed de universiteit van Heidelberg onderzoek naar de aandoening. Van 1.024 vrouwen bleek 11 procent last te krijgen van postnatale angst, terwijl ongeveer 6 procent klachten had die wezen op een postnatale depressie. In veel gevallen hebben vrouwen die last hebben van postnatale angst ook last van een postnatale depressie, maar dit is niet altijd zo.
Het ontstaan van deze aandoening
Angst is eigenlijk een natuurlijke respons op het willen beschermen van je baby. Dit kan resulteren in extra alert en extra voorzichtig gedrag. Geen wonder dat er bij veel jonge ouders de engste vragen door het hoofd schieten: Zal mijn kindje niet stikken? Kan mijn kleine verdrinken in bad? Straks breekt er iemand in en wordt mijn kind meegenomen! Enzovoort. De meeste ouders leren omgaan met die gedachten door er met een ontspannen manier mee om te gaan. Het kan echter ook gebeuren dat je weet dat die gedachten irrationeel zijn, maar dat je ze toch niet kunt stoppen. Ook wanneer je angst het dagelijks leven beïnvloedt (je durft bijvoorbeeld niet met je kleine in de auto te stappen) is dat een signaal dat de angst een probleem wordt.
Triggers
Vaak ontstaat postnatale angst door een reeks aan triggers. Zo spelen de schommelende hormonen vaak een rol: tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid progesteron wel 10 tot 100 keer toe, terwijl het direct na de bevalling binnen 24 uur weer terugzakt naar het normale niveau! Dan heb je ook nog die eerste dagen na de bevalling, waarin je weinig slaap krijgt en je samen met je gezin een nieuw ritme moet opbouwen. En dan zou dit ook nog vanuit sociaal-wenselijk oogpunt de mooiste tijd van je leven moeten zijn! Geen wonder dat je dan als jonge ouder van de leg raakt.
Gevoelig voor postnatale angst
Iedere jonge moeder kan postnatale angst ontwikkelen, maar vooral vrouwen met een persoonlijke geschiedenis of familiegeschiedenis met depressie, eetproblemen of ernstige PMS lijken gevoelig hiervoor. Ook als je eerder een miskraam hebt gehad, of een doodgeboren kindje, loop je meer kans op het ontwikkelen van postnatale angst. Begrijpelijk, want je bent in zo’n situatie natuurlijk nog voorzichtiger dan normaal. Daarnaast kan persoonlijkheid een rol spelen. Als je een gevoelig persoon bent, die zich snel zorgen maakt, loop je meer risico.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Behandeling van postnatale angst
De baby blues verdwijnt meestal vanzelf na een week of twee, maar postnatale angst verdwijnt niet altijd vanzelf. Het is van groot belang om hulp te zoeken wanneer je door de angst slechter gaat slapen of wanneer je je door de angstige gedachten continu loopt te stressen. Wanneer je dan geen actie onderneemt, loop je kans om de rest van je leven deze klachten met je mee te dragen. Gelukkig zijn er verschillende manieren om postnatale angst te behandelen, maar dan is het natuurlijk wel van belang dat je je problemen eerst bij een arts onder de aandacht brengt.
Niet herkend
Onderzoekers uit Boston deden wat dat betreft een best schokkende ontdekking. Na onderzoek onder 491 moeders met een pasgeboren baby, bleek 17 procent last te hebben van een postnatale depressie of postnatale angst. Het grootste deel van hen had echter niet die diagnose gekregen! Daardoor liepen deze moeders veel hulp mis. In milde gevallen van dergelijke aandoeningen is een combinatie van ondersteuning en therapie meestal voldoende om de klachten te verminderen. Zelfs een goed gesprek of een moment voor jezelf kunnen al een groot verschil maken.
Herken je de klachten?
Ben jij net moeder geworden en herken je bovenstaande klachten? Bespreek deze dan zeker met je huisarts of verloskundige. Of vraag specialistische hulp, bijvoorbeeld bij een psycholoog die gespecialiseerd is in postnatale aandoeningen. Cognitieve gedragstherapie kan vaak een uitkomst zijn. Deze vorm van therapie geeft je namelijk de tools om je gedachten en gedrag die lijden tot die angst zelf aan te pakken. Zo kan het zijn dat je meteen bang bent dat je baby ernstig ziek is, wanneer hij of zij een keertje moet hoesten. Cognitieve gedragstherapie kan je ondersteunen bij het aanleren van realistische gedachten (‘Ach, het is vast maar een verkoudheid!). Daarmee wordt niet bedoeld dat je al je zorgen maar moet wegwuiven (een moederinstinct werkt vaak prima!), maar het leert je wel om realistischer naar dergelijke situaties te kijken. Ook leren ontspannen kan overigens al een groot verschil maken. Probeer bijvoorbeeld mindfulness of meditatie. Als je dit toepast voordat je gaat slapen, is de kans groot dat je echt beter slaapt. En wanneer je goed slaapt ben je minder vatbaar voor angst.
Medicatie bij ernstige klachten
Lijken therapie en ondersteuning niet afdoende te zijn? In ernstige gevallen kan er medicatie voorgeschreven worden – zelfs wanneer je borstvoeding geeft. Welke medicatie het beste is moet per geval bekeken worden. Maar wanneer je de zorg voor je baby niet goed meer aan kan door de angst in je lijf, kan medicatie echt een redmiddel zijn. Het geeft je de kans om toch een band met je kindje op te bouwen, in een periode waarin dat zo belangrijk is! Maar of je angstklachten nu nog redelijk onder controle te houden zijn, of dat je er echt last van hebt in het dagelijks leven: in alle gevallen is het goed om bijtijds hulp te zoeken. Want pas als je goed voor jezelf zorgt, kun je ook goed voor je baby zorgen!
