Hoogbegaafdheid bij kinderen [kenmerken en signalen]

Lastig gedrag op school. Of helemaal geen zin meer hebben in school en constant ‘schoolziek’ thuis zitten. Het zijn signalen dat je kind niet lekker in zijn of haar vel zit. In sommige gevallen wordt dit veroorzaakt doordat je kind hoogbegaafd is. Tijd voor een test?

Wat is hoogbegaafdheid?

Bij hoogbegaafdheid is er sprake van een uitzonderlijk hoog IQ. IQ staat voor Intelligentie Quotiënt en de score op IQ geeft aan hoe intelligent iemand is. Bij hoogbegaafdheid is er sprake van een IQ van boven de 130. Ongeveer 2,5% van de mensen behaalt een dergelijke score. Overigens komt die hoge score niet altijd naar voren. Hoogbegaafdheid is namelijk meer dan alleen een hoog IQ. Ook persoonlijkheidsfactoren spelen een rol. Karaktertrekken zoals creativiteit en doorzettingsvermogen kunnen een ondersteunende rol spelen als het om intelligentie gaat. Ook de sociale omgeving heeft grote invloed. Het kan zijn dat een hoog IQ nooit opgemerkt wordt, bijvoorbeeld doordat een kind opgroeit in een achterstandswijk. Zo’n start kan negatief uitpakken, maar heeft niet altijd invloed. Zolang het kind voldoende kansen krijgt om te laten zien wat hij of zij kan, kan hoogbegaafdheid ook onder moeilijke omstandigheden gezien en ontwikkeld worden.

Kenmerken van hoogbegaafdheid

Hoogbegaafdheid kan zich uiten in zowel gedrag als in leervermogen.

Leervermogen

Naast een hoog IQ zijn dat op het gebied van leervermogen onder andere:

  • Een grote algemene interesse hebben. Stelt je kind uitzonderlijk veel vragen, over uitzonderlijk veel verschillende onderwerpen? Dan kan dit een teken zijn van een hoogbegaafdheid;
  • Hoogbegaafden zijn op taalgebied vaak zeer vaardig;
  • Het tempo waarin geleerd wordt ligt hoog. Een hoogbegaafd kind leert vaak sneller dan andere kinderen van zijn leeftijd;
  • Een ijzersterk geheugen hebben;
  • Iemand die hoogbegaafd is kan problemen goed analyseren en daarna ook nog eens allerhande oplossingen aandragen;
  • Iets wat vaak vergeten wordt, maar ook een teken kan zijn van hoogbegaafdheid: ‘out of the box’-denken en het vermogen om creatieve, originele ideeën aan te dragen.

Gedrag

In gedrag kunnen de volgende dingen opvallen:

  • Hoogbegaafde kinderen gedragen zich vaak oud voor hun leeftijd. Ze zijn vaak vroegrijp op geestelijk gebied;
  • Perfectionisme kan ook een teken zijn van hoogbegaafdheid. Dit gaat hand in hand met het vermogen tot zelfreflectie. In die zelfreflectie kunnen hoogbegaafden soms te streng voor zichzelf zijn;
  • Hoogbegaafde kinderen zoeken oudere speelkameraadjes, of zijn liever in het gezelschap van volwassenen dan van kinderen;
  • Bij hoogbegaafdheid is vaak ook sprake van een grote behoefte aan zelfstandigheid (autonomie). Daarbij gaan ze niet mee met de massa, maar stellen ze vragen bij dingen, zelfs als die al vast lijken te staan.

Het IQ van je kind laten testen

Herken jij je kind in bovenstaande beschrijvingen en vermoed je hoogbegaafdheid? Dan kan het goed zijn om dit verder te onderzoeken. Ga eens in gesprek met de juf of meester van je kind. Herkent die de signalen ook? Ook aanvullend onderzoek bij een psycholoog kan nuttig zijn. Zo kan er een IQ-test uitgevoerd worden. Daarnaast kunnen andere diagnoses uitgesloten worden. Hoogbegaafde kinderen kunnen bijvoorbeeld erg aanwezig zijn in de groep, of zich daar juist helemaal van afsluiten. In dergelijke gevallen kan het lijken alsof het kind ADHD heeft (in geval van drukte), of een stoornis in het autistisch spectrum. Het is daarom belangrijk dat goed onderzocht wordt wat er aan de hand is, zodat de juiste actie ondernomen kan worden.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

peuter leest boek

Verschil tussen emotionele en geestelijke ontwikkeling

Hoogbegaafde kinderen kunnen het op school lastig hebben. Het kan moeite kosten om aansluiting te vinden met klasgenootjes. Zitten ze bij leeftijdsgenootjes in de klas? Dan merken ze vaak dat er weinig aansluiting is op het gebied van interesses en hobby’s. Hoogbegaafde kinderen kunnen in sommige gevallen hypergefocust zijn op een bepaalde onderwerp. Zo kan een kind bijvoorbeeld uren lezen over de ruimte, of dagenlang de insecten en vissen in de vijver bestuderen. De concentratieboog van het gemiddelde kind is een stuk korter, waardoor die andere kinderen snel afhaken. Soms wordt besloten om een hoogbegaafd kind een of meer klassen te laten overslaan. Dan komt het kind dus terecht in een klas met oudere kinderen. Of dit goed uitpakt hangt af van de emotionele ontwikkeling van het kind. Dat iemand erg intelligent is wil niet automatisch zeggen dat deze persoon ook erg sociaal is. Aansluiting vinden bij de oudere kinderen kan daardoor ook lastig zijn. Het is belangrijk om dit goed in de gaten te houden.

Uitdagingen blijven zoeken

Ieder kind is anders, en dat geldt ook voor ieder hoogbegaafd kind. Waar de een met plezier naar school gaat, vindt de ander het vreselijk. Natuurlijk wil je het liefst dat je kind goed in z’n vel zit. Zorg daarom dat er voldoende uitdagingen zijn waar je kind zijn of haar tanden in kan zetten. Deze extra uitdagingen kan je zoeken op school, bijvoorbeeld door extra lesstof aan te laten bieden, maar ook thuis. De volgende handvatten kunnen daarbij helpen:

  • Blijf communiceren met je kind. Denk niet voor je kind, maar vraag waar hij of zij zelf behoefte aan heeft. Grote kans dat er, door in gesprek te gaan met je kind, al vanzelf oplossingen naar boven komen;
  • Hoogbegaafde kinderen kunnen gaan onderpresteren als ze onvoldoende worden uitgedaagd. Voorkom dit door ervoor te zorgen dat er altijd genoeg uitdaging voorhanden is. Simpel voorbeeld: neem een abonnement op de bibliotheek, zodat je kind daar zelf kennis en uitdaging kan zoeken. Of zoek naar iets extra’s, zoals een taalcursus;
  • Stimuleren is goed, maar overdrijf niet. Een hoogbegaafd kind is ook maar gewoon een kind. Een kind dat dus niet altijd zin heeft om te leren of te lezen. Uitdaging is goed, maar gun je kind ook rust en tijd voor zichzelf;
  • Het is belangrijk om goed contact te houden met de school. De juf of meester kan meedenken in mogelijkheden om de lesstof uitdagender te maken. Sommige scholen bieden plusprogramma’s aan voor kinderen die makkelijk leren. Op andere scholen is er zelfs een aparte afdeling voor hoogbegaafde kinderen. Zoek uit wat de mogelijkheden zijn en wat er bij je kind past;
  • Hoogbegaafdheid is mooi, maar kan ook best lastig zijn. Voor het kind én voor de ouder. Heb je het gevoel vast te lopen in de opvoeding? Zit je kind echt niet goed in z’n vel, maar weet je niet wat je kunt doen om dat te verbeteren? Aarzel niet om professionele hulp in te schakelen van bijvoorbeeld een orthopedagoog.
Laatste reactie
0 reacties totaal
Nog geen reacties
Praat mee op het forum

Reageer op artikel:
Hoogbegaafdheid bij kinderen [kenmerken en signalen]
Sluiten