HELLP-syndroom (ernstige zwangerschapsvergiftiging)
Bij een zwangerschap horen kwaaltjes. In het eerste trimester hebben de meeste vrouwen last van misselijkheid. Later komen daar vaak andere klachten voor in de plaats, zoals brandend maagzuur en buikpijn. De meeste daarvan zijn vervelend, maar onschuldig. Er zijn echter symptomen die levensbedreigend kunnen worden. Het HELPP-syndroom is daar een voorbeeld van.
Problemen met de bloeddruk
Tijdens de zwangerschap kun je last hebben van een hoge bloeddruk. In sommige gevallen was er ook voor de zwangerschap al sprake van een hoge bloeddruk, in andere gevallen ontstaat deze pas wanneer je zwanger bent. Je kunt tijdens de zwangerschap last hebben van verschillende soorten bloeddrukproblemen. Het HELLP-syndroom is er daar een van.
Zwangerschapshypertensie
Had je voor de zwangerschap een normale bloeddruk, maar ontwikkel je wanneer je zwanger bent wel een hoge bloeddruk? Zolang er geen sprake is van eiwitverlies in je urine, noemen we deze vorm zwangerschapshypertensie. Dit komt best vaak voor. Het is dan ook niet zonder reden dat bij ieder bezoek aan de verloskundige of gynaecoloog je bloeddruk wordt gemeten. Is de onderdruk boven de 90, of de bovendruk boven de 140? Dan heb je last van zwangerschapshypertensie. Van de gemiddeld 150.000 vrouwen die per jaar zwanger zijn, hebben zo’n 20.000 last van deze klacht.
Pre-existente hypertensie
Had je voor je zwangerschap ook al last van een verhoogde bloeddruk en heb je geen last van eiwitten in je urine? Dan noemen we de klacht pre-existente hypertensie.
Pre-eclampsie
Krijg je tijdens de zwangerschap last van een hoge bloeddruk én bevat je urine eiwitten? Dan is er sprake van pre-eclampsie. Dit noemen we ook wel zwangerschapsvergiftiging. Eiwitten in de urine wijzen erop dat je nieren niet goed meer functioneren. Ook je bloedvaten en lever kunnen hiervan hinder gaan ondervinden. Deze klacht bestaat in allerlei gradaties. Ongeveer 50 op de 1000 zwangere vrouwen krijgt te maken met een lichte vorm van pre-eclampsie. Soms wordt deze aandoening dan pas na de bevalling ontdekt. Zo’n 5 op 1000 zwangeren krijgt een zwaardere vorm, soms in combinatie met HELLP-syndroom. Symptomen van pre-eclampsie zijn, naast een hoge bloeddruk, onder meer vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid, wazig zien, tintelde vingers en oedeem (vochtophopingen).
Eclampsie
In sommige gevallen kan er door een (veel) te hoge bloeddruk ook eclampsie ontstaan. Je krijgt dan last van stuipen, die lijken op epileptische aanvallen. Eclampsie treedt op bij zo’n 1 op de 200 zwangeren die last hebben van pre-eclampsie of het HELLP-syndroom. De aandoening kan niet alleen voor, maar ook tijdens en zelfs na de bevalling voorkomen. Waarschijnlijk wordt het veroorzaakt door een te hoge bloeddruk in de hersenschors. Het is een levensbedreigende aandoening, snel handelen is dus geboden!
Wat is HELLP-syndroom?
In de meeste gevallen komt het HELLP-syndroom voort uit complicaties bij pre-eclampsie. De symptomen zijn dan ook voor een groot deel hetzelfde: er is sprake van een hoge bloeddruk, met daarnaast eiwitverlies via de urine en vochtophopingen in je lichaam. Ook problemen met de lever komen voor. De term HELLP is een Engelse afkorting voor die klachten:
- Hemolysis (afbraak van bloed)
- Elevated Liver enzymes (leverproblemen)
- Low Platelets (het aantal bloedplaatjes is verminderd)
Het gevolg van het tekort aan bloedplaatjes is dat de bloedstolling niet goed meer werkt. Dit kan levensbedreigend zijn voor zowel moeder als kind. De kans op deze complicaties is gelukkig niet zo groot. Opvallend is daarnaast dat de kans bij een volgende zwangerschap nog kleiner wordt. Bij een eerste zwangerschap heeft zo’n 5 van de 1000 vrouwen last van deze aandoening. En ook hier geldt dat hoe hoger de leeftijd van de zwangere, hoe groter de kans op complicaties is.
Hoe herken je HELLP?
Vaak is er voordat je last krijgt van het HELLP-syndroom al sprake van bijvoorbeeld pre-eclampsie. In de meeste gevallen is dit dan al eerder ontdekt en wordt je om die reden al beter in de gaten gehouden. Je kunt ook zelf in de gaten houden of je symptomen van HELLP ervaart. Naast oedeem, hoofdpijn, het gevoel dat er een band strak om je buik gesnoerd zit en misselijkheid, kun je ook last krijgen van pijn tussen je schouderbladen of bovenin je buik. Ervaar je daarnaast ook concentratieproblemen en een verhoogde prikkelbaarheid? Dan kan er zelfs sprake zijn van eclampsie. In beide gevallen is het natuurlijk van groot belang dat je contact zoekt met je verloskundige of gynaecoloog.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Vaststellen van het syndroom
Denk je dat je het HELLP-syndroom hebt? Of heeft je verloskundige of gynaecoloog redenen om dit te denken? Dan is onderzoek nodig om dit definitief vast te stellen. Naast het meten van de bloeddruk, zijn er andere onderzoeken die uitgevoerd kunnen worden. Zo kan er bloed afgenomen worden om te bepalen hoe goed je nieren en lever werken. Daarnaast wordt dan bekeken of er minder bloedplaatjes in je bloed zitten. Ook via je urine kan er gecheckt worden op deze aandoening. In je urine wordt gemeten hoeveel eiwit erin zit. Hoe meer eiwitten, hoe ernstiger de zwangerschapsvergiftiging. Om te kunnen controleren of het ondanks de klachten nog wel goed gaat met de zwangerschap, kan er een extra echo gemaakt worden. Tijdens het maken van de echo zal de groei van je kindje nauwkeurig bekeken worden. In sommige gevallen wordt daarnaast een CTG gemaakt. Via een CTG-scan kan de hartslag van je baby in de gaten gehouden worden.
Behandeling HELLP-syndroom
Het meest nare van dit syndroom is dat behandeling niet mogelijk is, omdat er aan de oorzaak van de klachten niets gedaan kan worden. Bij zwangeren zetten normaal gesproken de bloedvaten wat uit, omdat er tijdens de zwangerschap meer bloed doorheen gepompt wordt. Soms gebeurt dit echter niet. De druk van het extra bloed zorgt dan voor die te hoge bloeddruk. Er is helaas geen manier om die bloedvaten te verwijden. Wanneer het HELLP-syndroom wordt geconstateerd, zal je daarom in het ziekenhuis worden opgenomen. Niet om je klachten te verhelpen, maar om jou en je kindje zo goed mogelijk in de gaten te houden. HELLP kan namelijk levensbedreigend zijn. Naast het krijgen van stuipen, loop je kans op een hersenbloeding of een loslatende placenta. Naar feitje: het HELLP-syndroom is in Nederland de belangrijkste oorzaak van het overlijden van zwangere vrouwen. Positiever feit: de kans op overlijden door het HELLP-syndroom is voor de zwangere vrouw 1%. Klein dus, en de artsen zullen er alles aan doen om dat te voorkomen. Dit kan betekenen dat je kindje gehaald wordt vóor de uitgerekende datum is bereikt. Zo gauw de zwangerschap is beëindigd, verdwijnen de klachten namelijk pas.
Gevolgen HELLP-syndroom voor je kind
Je ongeboren kindje merkt ook de gevolgen van dit syndroom. Door het eiwitverlies en de verminderde bloedstolling kan je kindje een groeiachterstand oplopen. De placenta werkt namelijk minder goed door de lichamelijke problemen. Hierdoor krijgt je kindje onvoldoende voedingsstoffen binnen. Wordt de bevalling ingeleid, omdat het te risicovol is om de zwangerschap voort te zetten? Dan kan je kindje kampen met nog veel meer complicaties. Door vroeggeboorte kan er sprake zijn van onrijpe longen, infecties, problemen met de bloedsomloop en zelfs hersenbloedingen. In het ergste geval kan het kindje hierdoor overlijden. Het risico daarop is het grootste wanneer je kindje al vroeg in de tweede helft van de zwangerschap gehaald wordt.
Gevolgen voor jou
Hoewel de symptomen van deze aandoening verdwijnen na de geboorte van je kindje, wil dat niet zeggen dat je er dan gelijk weer bovenop bent. Dit kan voor jou als moeder echt een traumatische ervaring zijn, waar je lange tijd van moet herstellen. Daarnaast kan je nog lang lichamelijke klachten ervaren, zoals (over)vermoeidheid en concentratieproblemen. Zie je het niet meer zitten? Aarzel niet om hulp in te schakelen! Praat erover met je partner, met je huisarts, of met lotgenoten.
Praat mee op het forum
