Gaza, oorlog en andere moeilijke thema’s bespreken met kinderen
Oorlogen, conflicten, natuurrampen en menselijk leed: spijtig genoeg zijn ze nog altijd de wereld niet uit. De spanningen in gebieden zoals Gaza dringen via nieuwsberichten, sociale media en zelfs gesprekken van volwassenen al snel door tot het bewustzijn van jonge kinderen. Het is dan ook begrijpelijk dat ouders soms worstelen met dergelijke thema’s, zeker als kinderen er zelf vragen over stellen. Het is een moeilijk, maar belangrijk gesprek waarin je kind zowel gerustgesteld als geïnformeerd moet worden.
Vragen en antwoorden zijn belangrijk
Kinderen zijn nieuwsgierig en willen de wereld om hen heen begrijpen. Dat is belangrijk voor hun ontwikkeling, want ze moeten leren over de wereld waarin ze leven. Dit geldt ook voor ingewikkelde en gevoelige onderwerpen, zoals oorlog en conflict. Ze stellen soms vragen omdat ze zaken hebben opgevangen, bijvoorbeeld van klasgenoten of op televisie. Een kind dat vraagt, probeert grip te krijgen op iets dat nog niet duidelijk is. Dit is een normaal en gezond proces, maar het betekent ook dat de antwoorden die jij geeft heel belangrijk zijn.
Soms kan het verleidelijk zijn om erg vage antwoorden te geven, bijvoorbeeld om het kind te beschermen. Maar te veel vaagheid kan juist tot verwarring leiden, omdat kinderen dan zelf de puzzel proberen in te vullen. Dit kan tot meer angst leiden dan nodig is. Eerlijke antwoorden, aangepast aan hun leeftijd, helpen het kind om de wereld om zich heen beter te begrijpen zonder bang te hoeven zijn voor wat ze niet begrijpen.
Praten over moeilijke onderwerpen
Bij het bespreken van moeilijke onderwerpen is eerlijkheid belangrijk, maar hetzelfde geldt voor het aanpassen van de boodschap aan het niveau van je kind. Kinderen hebben bijvoorbeeld geen gedetailleerde uitleg nodig over politieke verhoudingen, maar wel een basisbegrip van wat er aan de hand is. Geef eenvoudige, duidelijke antwoorden op vragen en let op hun reacties. Begin altijd met wat kinderen reeds weten of willen weten. Hier kun je ook naar vragen.
Verder is het een goed idee om het verhaal niet te focussen op conflict en leed, maar over andere positieve thema’s die je kind vaak al beter begrijpt: zorgen voor elkaar, rechtvaardigheid en veiligheid. Leg dus zeker ook uit dat er mensen zijn die anderen willen helpen. Hierbij kun je gebruikmaken van diverse bronnen op het niveau van kinderen. UNICEF, de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties, heeft ook informatie op maat van kinderen. Met informatie op kinderniveau kun je jongeren geruststellen dat er mensen zijn die werken aan oplossingen. Leg kinderen ook uit dat er manieren zijn om te helpen, dat die button met donation Gaza er niet zomaar staat.
Jeugdjournaal als bron van informatie
Voor veel Nederlandse kinderen is het NOS Jeugdjournaal een waardevolle bron van informatie. Het Jeugdjournaal behandelt actuele onderwerpen op een manier die aansluit bij de belevingswereld van kinderen. Het behandelt gevoelige thema’s zonder kinderen onnodig bang te maken. Je kunt samen naar een aflevering kijken en hierna bespreken wat ze ervan vinden of welke vragen ze hebben. Dit helpt kinderen om hun gedachten te ordenen en creëert ruimte voor een open gesprek. Voor Belgische kinderen biedt Karrewiet, ook beschikbaar via VRT Max, een goed alternatief. Een goede geschreven bron is dan weer Kidsweek, een weekkrant voor kinderen van zeven tot en met twaalf jaar. Dit krantje combineert begrijpend lezen met wereldoriëntatie en het ontwikkelen van burgerschap.
