Depressie tijdens zwangerschap [deelnemers onderzoek gezocht]
Mijn naam is Babette Bais en ik werk als onderzoeker bij de Bright Up studie van het Erasmus MC. Bij deze studie doe ik onderzoek naar sombere gevoelens tijdens de zwangerschap. Als ik dat aan mensen vertel op een verjaardag, krijg ik meestal vragen zoals:
• “Hè, tijdens de zwangerschap? Niet ná de bevalling?”
• “Oh… dan zal je het wel niet druk hebben? Zo vaak komt dat niet voor, toch?”
• “Dat kan toch helemaal niet? De zwangerschap is toch één grote roze wolk?”
Dit bevestigt elke keer mijn vermoeden dat er zo ontzettend weinig bekend is over depressie tijdens de zwangerschap. En omdat er niet veel over bekend is, is er ook veel onbegrip. Daarom schrijf ik deze blog. Niet alleen om hierover meer bekendheid te genereren, maar hopelijk ook om vrouwen met deze klachten te bereiken. Want er is wat tegen te doen. Ik doe namelijk niet alleen onderzoek naar deze klachten, maar ook naar een nieuwe therapie hiervoor: lichttherapie. Daarover later meer.
Symptomen antepartum depressie
Om allereerst de vragen van de verjaardag te beantwoorden: nee, ik onderzoek niet de depressie die vrouwen kunnen hebben ná de bevalling. Wanneer sombere gevoelens en zwangerschap worden genoemd, denkt men toch snel aan een postpartum depressie (ook wel ‘postnatale depressie’ genoemd). Dit is een depressie die niet direct na de zwangerschap plaatsvindt, maar vaak enkele weken of zelfs maanden erna. Vrouwen zijn dan niet alleen somber, maar ze kunnen ook last hebben van andere klachten. Denk bijvoorbeeld aan het hebben van schuldgevoelens, piekeren, slecht kunnen slapen, of het niet meer kunnen genieten van dingen. Een antepartum depressie – dus een depressie tijdens de zwangerschap – kent dezelfde klachten, met het enige verschil dat de vrouw nog zwanger is. Ten onrechte krijgt de postpartum depressie meer aandacht, terwijl het niet vaker voorkomt dan een depressie tijdens de zwangerschap.
Taboes rondom depressie
En ja, helaas komt het wél vaak voor. Maar liefst 1 op de 10 zwangere vrouwen krijgt te maken met sombere gevoelens tijdens de zwangerschap. Dat komt neer op 20.000 vrouwen per jaar in Nederland. En ondanks dat het zo vaak voorkomt, heerst er toch een groot taboe op het niet kunnen genieten van je zwangerschap. Want nee, de zwangerschap is vaak niet één grote roze wolk. Vrouwen kunnen zich hierdoor schamen of zich schuldig voelen. Deze gevoelens kunnen ervoor zorgen dat ze vervolgens geen hulp zoeken, terwijl dit juist zo belangrijk is. Want behalve dat deze sombere gevoelens gevolgen kunnen hebben voor de moeder, kunnen ze ook invloed hebben op het ongeboren kindje. Zo is bijvoorbeeld de kans op een vroeggeboorte of een lager geboortegewicht hoger.
Behandeling depressie tijdens zwangerschap
Maar welke behandelingen zijn er eigenlijk? En kan dit gevolgen hebben voor het kindje? Een eventuele behandeling is medicatie. In Nederland gebruikt ongeveer 2% van de zwangere vrouwen antidepressieve medicatie. Ondanks dat er heel veel onderzoek naar wordt gedaan, is het nog niet volledig duidelijk welke gevolgen medicatie kan hebben voor het kindje. Vaak willen zwangere vrouwen ook niet met medicatie starten. Daarbij kan het enige tijd duren voordat de medicatie effect heeft.
Een andere mogelijke behandeling is psychotherapie. Echter kent deze behandeling ook zijn beperkingen: therapeuten zijn niet altijd direct beschikbaar, waardoor een zwangere vrouw op een wachtlijst kan worden gezet. Ook kunnen behandelingen enige tijd duren voordat deze effect hebben. Het ongeboren kindje kan dan mogelijk niet profiteren van deze behandelingen.
Onderzoek naar behandeling met lichttherapie
Vanwege de beperkingen van medicatie en psychotherapie doe ik onderzoek naar een alternatief hiervoor: lichttherapie. Lichttherapie is ooit ontwikkeld als een therapie voor seizoensgebonden depressie, beter bekend als winterdepressie. Lichttherapie is echter ook effectief gebleken voor niet-seizoensgebonden depressie in verschillende groepen mensen, zoals ouderen of patiënten met Parkinson. Er zijn zelfs al twee hele kleine studies geweest onder zwangere vrouwen die positieve resultaten lieten zien. Omdat deze onderzoeken zo klein waren, kun je niet veel zeggen over de uitkomsten hiervan. Vandaar dat de Bright Up studie het groter wil aanpakken door maar liefst 150 vrouwen te laten deelnemen aan het onderzoek.
Voordelen en werking van lichttherapie
Lichttherapie heeft verder nauwelijks bijwerkingen en het is dus veilig voor het ongeboren kindje. Daarnaast kan je het gemakkelijk thuis doen. En tenslotte werkt het ook heel snel: sommige onderzoeken lieten al een effect zien na een week therapie.
Maar hoe werkt lichttherapie dan? Het woord zegt het al: lichttherapie is therapie met licht. Tijdens een behandeling zit je voor een lamp met speciaal licht. Het licht komt binnen via de ogen en via het netvlies van de ogen wordt er een signaaltje doorgegeven aan de biologische klok in de hersenen. Lichttherapie kan als het ware je biologische klok ‘resetten’, wat een positieve invloed kan hebben op de depressieve klachten. Tijdens zo’n behandeling kun je ook gerust iets anders doen, ontbijten bijvoorbeeld.
Meedoen aan de Bright Up studie?
In de Bright Up studie doen we onderzoek naar lichttherapie bij sombere gevoelens tijdens de zwangerschap. Wij zoeken hiervoor nog zwangere vrouwen (12-32 weken) die deze klachten ervaren. Herken jij jezelf of misschien iemand anders hierin? Heb je misschien vragen naar aanleiding van dit artikel vragen? Of twijfel je misschien of je geschikt bent voor de studie? Neem dan vrijblijvend contact met mij op via b.bais@erasmusmc.nl. Ook kun je een kijkje nemen op de website: www.brightupstudie.nl. Let op: aanmelden kan tot half maart 2019!
