Bekkeninstabiliteit [oorzaak en behandeling]

Pijn in de omgeving van het bekken is een veel voorkomend verschijnsel in de zwangerschap. Ongeveer de helft van de zwangere vrouwen heeft last van bekkenpijn of lage rugpijn.

Wat is bekkenpijn en bekkeninstabiliteit

Er zijn drie benamingen voor deze klachten in omloop, die nogal eens door elkaar gebruikt worden:

  • Bekkenpijn
  • Bekkeninstabiliteit
  • Symfysiolyse

Symfysiolyse betekent letterlijk het oplossen (lyse) van de verbinding (symfyse) tussen de twee schaambeenderen. In werkelijkheid lost deze verbinding niet echt op, maar wordt zij weker en rekbaarder. De term symfysiolyse is eigenlijk alleen van toepassing bij een extreem losse verbinding tussen de twee schaambeenderen. Echte symfysiolyse komt zeer zelden voor.

Bekkenpijn wordt veroorzaakt door instabiliteit van het bekken. Naarmate het bekken instabieler is kunnen de pijnklachten en de functiebeperking ernstiger zijn.

Bouw van het bekken

Het bekken is samengesteld uit een aantal verschillende botten: aan de rugzijde het heiligbeen (sacrum), aan beide zijkanten een darmbeen (os ilium) en aan de voorzijde onderin de buik de schaambeenderen. Het heiligbeen vormt het onderste deel van de wervelkolom. Aan de achterzijde van de rug is dit heiligbeen beiderzijds verbonden met het darmbeen. Deze verbinding wordt het sacro-iliacale gewricht genoemd, vaak afgekort als S-I-gewricht. Deze gewrichten bevinden zich laag op de rug ter plaatse van de twee kleine kuiltjes aan weerszijden van de wervelkolom. Het schaambeen is de voortzetting van het darmbeen naar de voorkant van het lichaam. De symfyse is de verbinding tussen de schaambeenderen midden-onder in de buik.

De verbindingen tussen de verschillende onderdelen van de bekkenbeenderen in de symfyse en in het S-I-gewricht bestaan uit kraakbeen. Rond deze verbindingen zijn er elastische banden en kapsels om ze te verstevigen. In de zwangerschap worden deze verbindingen soepeler en rekbaarder. Dit kan gezien worden als een voorbereiding op de bevalling: hierbij moet immers een kind door het bekken naar buiten komen. Een bekken dat minder star is en een beetje ‘meegeeft’ kan hierbij behulpzaam zijn. Het proces van versoepeling van de verbindingen tussen de bekkenbeenderen maakt dat deze beweeglijker worden ten opzichte van elkaar. Dit gaat soms gepaard met pijnklachten.

Pijnklachten bij bekkeninstabiliteit

Pijn middenvoor in het bekken (op of rond het schaambeen). Deze pijn kan uitstralen langs de binnenkant van het bovenbeen, naar de lies, of de schede.
Pijn links en/of rechts onder in de rug ter hoogte van de twee kuiltjes. Deze pijn kan uitstralen over de hele bil, naar de lies, de achterzijde van het bovenbeen en soms ook het onderbeen.
Pijn rond de stuit (het laagste punt midden onder in de rug). De pijn neemt vaak toe bij vermoeidheid en bij bepaalde bewegingen zoals bukken, draaien in de rug, omdraaien in bed, fietsen op een hobbelige weg, hardlopen of andere schokkerige bewegingen.

Startpijn

Een van de kenmerken van bekkenpijn is `startpijn’: pijn bij het starten van een beweging zoals opstaan uit een stoel. Sneller moe worden. Pijn en vermoeidheid gaan bij bekkenklachten meestal hand in hand. De vermoeidheid treedt het snelst op als men op één plek blijft staan en bij slenteren. Stevig doorlopen geeft vaak minder klachten, uiteraard is het zaak om een goede lichaamshouding aan te nemen. Fietsen is vaak beter vol te houden dan wandelen. Dit geldt niet voor iedereen; de ernst van de klachten speelt hierbij een rol. Langdurig in dezelfde positie zitten of liggen kan onplezierig zijn. Langzamer herstellen van vermoeidheid en pijn na een vermoeiende dag heeft iedereen wel eens een dagje nodig om weer de oude te worden. Je gaat een keer vroeg naar bed en dat is het dan.
Bij vrouwen met klachten van bekkeninstabiliteit ligt dat veel extremer: een uurtje winkelen is soms al voldoende om de volgende dag meer pijn en vermoeidheid te hebben dan gewoonlijk.

Andere klachten

Het gevaar bestaat dat alle ongemakken die een zwangere heeft worden toegeschreven aan bekkenpijn of instabiliteit. Deze aandoeningen zijn erg onwaarschijnlijk als de pijn niet wordt gevoeld op een van de genoemde plaatsen (rond het schaambeen, de stuit, of de linker- of rechterbil).
Pijn uitsluitend in de onderbuik of uitsluitend aan de zijkant van de heupen heeft meestal een andere oorzaak en is geen bekkenpijn of instabiliteit. Pijn in de onderbuik aan de zijkanten van de baarmoeder kan ontstaan door het groeien van de baarmoeder; dit wordt ook wel bandenpijn genoemd.

Bekkeninstabiliteit is onder andere een combinatie van bewegingsproblemen en pijn aan je bekken. Tussen de 1 en 9% van de zwangeren heeft last van bekkeninstabiliteit. In mindere mate kunnen ook mannen en niet-zwangeren er last van hebben.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

zwangere vrouw leunt tegen muur

Waar zit de pijn?

Over het algemeen zit de meeste pijn in de buurt van je schaambeen en je onderrug. De pijn kan verder uitstralen naar de binnenzijde van je bovenbeen, lies en/of vagina. Ook aan beide zijden van je onderrug ter hoogte van je SI-gewrichten, daar waar veel mensen twee van die “kuiltjes” hebben, kun je pijn krijgen. De pijn in je onderrug kan zelfs uitstralen tot aan je onderbeen. Ook je stuitje kan hierdoor gemeen zeer doen.

Voornamelijk tijdens onverwachte bewegingen kun je extra last krijgen. Ook (te lang) in dezelfde houding blijven kan vervelende pijn opleveren. Als je lichamelijk vermoeid bent zullen de klachten doorgaans toenemen.

Oorzaak bekkeninstabiliteit

Behalve tijdens de zwangerschap kan het ook ontstaan tijdens het sporten of na een ongeluk. Tijdens de zwangerschap zorgt relaxine, een hormoon dat je banden week maakt, ervoor dat de bevalling “eenvoudiger” verloopt. Normaal is dit geen probleem en zal je geen blijvende klachten krijgen. Het is nog niet helemaal duidelijk waarom de ene zwangere meer klachten heeft dan de andere. Mogelijk speelt het drukkere leven van tegenwoordig hier in mee. Veel zwangeren hebben het tegenwoordig nog drukker dan vroeger. Denk maar eens aan niet alleen de volledige zorg van het huishouden maar ook nog een fulltime baan en ga zo maar door.

Ook na een ogenschijnlijk probleemloze bevalling kun je toch nog last krijgen van bekkeninstabiliteit. Dit kan komen doordat de banden te ver opgerekt zijn. Dit kan onder meer komen door een stuitligging of misschien had je gewoon een groot kindje.

Diagnose en behandeling

Er kunnen diverse andere redenen zijn waarom je vergelijkbare klachten hebt. Dus dient de diagnose altijd gesteld te worden door je huisarts, gynaecoloog of verloskundige.

Over het algemeen zullen de klachten na een goede 2 maanden over lijken. In de praktijk blijkt er echter vaak 6 maanden tot een jaar nodig te zijn voordat iemand weer klachtenvrij is. Diverse vormen van therapie kunnen je herstel bespoedigen. Denk hierbij aan :

  • fysiotherapie,
  • bekkenfysiotherapie of
  • oefentherapie.

Door middel van door een oefentherapeut opgelegde oefeningen kun je je lichaamshouding verbeteren en mogelijk de klachten verminderen.

Zorg ervoor dat je voldoende rust neemt. Het is weliswaar belangrijk om voldoende te bewegen, maar je moet het natuurlijk niet overdrijven. Een zekere mate van rust is van belang om je banden en kapsels in goede conditie te houden.

 

 

Reageer op artikel:
Bekkeninstabiliteit [oorzaak en behandeling]
Sluiten