Alles wat je moet weten over kolven
Wanneer je je kindje borstvoeding gaat geven, krijg je ook hier vast mee te maken: kolven. Soms omdat het niet anders kan, soms omdat het gewoon handig is. Zo kan je bijvoorbeeld borstvoeding blijven geven als je weer aan het werk gaat. Om dit zo soepel mogelijk te laten verlopen is het handig om te weten wat de do’s en don’ts zijn als het om kolven gaat.
Wat is kolven?
Is je baby niet in de buurt, of kan je kleine om de een of andere reden niet aan de borst? Dan is kolven een uitkomst. Om melk uit je borst te laten stromen, moet je een toeschietreflex opwekken. Normaal gesproken doet je kindje dit zelf, door aan de tepel te zuigen. Bij kolven gebruik je een soort pompje, om deze zuigbeweging te imiteren. Hierdoor komt de melkstroom op gang en kun je de voeding opvangen, bijvoorbeeld in een flesje dat aan de pomp vastzit. De afgekolfde melk kun je bewaren in de koelkast of diepvries, zodat je je kindje deze op een later moment kan geven.
Waarom kolven?
Een betere vraag is misschien: waarom niet? Kolven is een simpele manier om de borstvoeding op gang te houden, zelfs wanneer je kindje niet in de buurt is. Er kunnen verschillende redenen zijn:
• Je kindje is te vroeg geboren en nog te zwak om zelf te drinken. Door te kolven breng je toch de melkproductie op gang;
• Je bent weer aan het werk en kunt niet tussendoor even naar huis om je kindje te voeden;
• Wanneer je last hebt van tepelkloven, kan kolven ook een uitkomst zijn;
• Alcohol drinken wanneer je borstvoeding geeft, wordt afgeraden, omdat er alcoholresten in je moedermelk kunnen zitten. Ook sommige medicijnen mag je niet gebruiken wanneer je borstvoeding geeft. Wanneer dit gaat om een korte periode, kun je besluiten om in die periode te kolven, zodat de melkproductie wel op gang blijft. De gekolfde melk kan je in dit geval niet aan je kindje geven en zul je dus moeten weggooien;
• Het kan zijn dat de melkproductie om de een of andere reden afneemt of niet voldoende is. Door tussen de voedingen door te kolven, kan de productie weer toenemen of groter worden.
Wat voor kolfapparaten zijn er?
Heb je besloten om te gaan kolven? Dan is het de vraag welk type kolfapparaat je het meest bevalt. Ben je lid van een thuiszorgorganisatie? Dat kan heel handig zijn, omdat je daar vaak diverse kolfapparaten tijdelijk kan lenen. Zo kan je testen wat je het best bevalt.
Handkolf
Bij een handkolf imiteer je de zuigbeweging van je kindje door pompbewegingen met je hand te maken. Het voordeel van dit type kolfapparaat is dat je zelf veel controle hebt over de pompsnelheid. Vaak start je met wat langzamere bewegingen, om de toeschietreflex op te wekken. Wanneer de melkstroom eenmaal op gang is, kun je sneller pompen. Nadeel van de handkolf kan zijn dat je maar een borst tegelijk kunt kolven. Daarnaast kan het iets langer duren dan bij een elektrische kolf, omdat die laatste meestal krachtiger zuigt. Niet alle vrouwen vinden dit even prettig, dus het is echt een kwestie van uittesten om te zien wat jou het beste bevalt.
Elektrische kolf
Bij een elektrische kolf wordt de pompkracht opgewekt met elektriciteit. In sommige gevallen werkt de kolfmachine ook op batterijen, maar deze raken vrij snel leeg en zijn dus echt voor incidenteel gebruik. Je kunt de zuigkracht van een elektrische kolf eenvoudig aanpassen. Er zijn elektrische kolven waarmee je één borst tegelijk kunt kolven, maar er zijn ook apparaten waarmee je beide borsten tegelijk kunt kolven. Houd er wel rekening mee dat die dubbele kolfmachines groter zijn dan de enkele. Wanneer je de kolfmachine dagelijks met je meeneemt (bijvoorbeeld naar werk) kan dat dus wel een issue zijn. De elektrische kolf heeft voor sommige vrouwen nog een (klein) nadeel: de kolf maakt tijdens het pompen namelijk geluid, een soort bromtoon. Voor sommige vrouwen is dit storend, waardoor ontspannen lastig wordt en het ook lastiger kan zijn om de toeschietreflex op te wekken.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Bewaren van moedermelk
Bewaar moedermelk bij voorkeur koel. Op kamertemperatuur is de melk namelijk hooguit zes uur te bewaren. In een koeltasje met koelelement is dit al een stuk langer: tot 24 uur. Dit hangt natuurlijk wel af van de grootte van het koelelement. Wanneer je kolft op het werk is het praktisch om een koeltasje mee te nemen, zodat je zeker weet dat de melk koel bewaard kan worden. In de koelkast kun je moedermelk maximaal 5 dagen bewaren. Invriezen kan ook: in het vriesvak van de koelkast maximaal twee weken en in een diepvriezer wel tot een jaar. Overigens neemt de kwaliteit van de in de vriezer bewaarde melk na zes maanden wel af. Geef het dus bij voorkeur binnen een half jaar.
Moedermelk ontdooien
Om ingevroren moedermelk te gebruiken, is het belangrijk dat deze eerst goed ontdooid wordt. Doe dit in de koelkast. Dit duurt wat langer, maar het zorgt er wel voor dat de voedingsstoffen behouden blijven. Weet je al dat je morgen een flesje melk nodig hebt? Haal dit dan ’s avonds vast uit de vriezer en zet het in de koelkast, zodat het ’s nachts kan ontdooien. De ontdooide moedermelk moet je binnen 24 uur gebruiken. In geval van nood kun je melk sneller ontdooien door het flesje onder stromend lauw water te houden. Let op: ontdooi bevroren melk nooit in de magnetron of in kokend water. Het ontdooien gebeurt dan namelijk niet gelijkmatig, waardoor er hete plekken in de melk kunnen ontstaan. Je kindje kan dan z’n mond verbranden aan de melk en dat wil je natuurlijk voorkomen. Na het ontdooien kan de melk er wat vlokkerig uitzien. Dit komt doordat de melk- en roomlaag tijdens het invriezen uit elkaar trekken. Dit is niet erg en zegt ook niets over de kwaliteit van de melk. Schud het flesje na ontdooien even voorzichtig heen en weer en je zal zien dat de vlokjes weer verdwijnen.
Welk merk kolfapparaat?
Er zijn verschillende merken die kolfapparaten in het assortiment hebben. Een bekend merk is Medela, die kolfapparaten aanbiedt in allerlei soorten en maten. Ook merken zoals Avent en Difrax hebben kolfapparaten. Welke kolf voor jou het meest geschikt is, is lastig te zeggen. Een eerste schifting kun je maken door te beslissen of je een handkolf of elektrische kolf wilt. Maar dan nog kan het best lastig zijn om te kiezen. Heb je de kans om een kolfmachine te huren of te testen? Dan is dat zeker een aanrader.
Kolven en hygiëne
Welke kolf je ook kiest: hygiëne is bij ieder kolfapparaat een belangrijk punt. Kook de losse onderdelen (slangetjes, membraan, opzetstuk) regelmatig uit in kokend water (min. 3 minuten) en vervang ze op tijd. Ook de flesjes die je gebruikt om de melk op te vangen moeten voor ieder gebruik uitgekookt worden. Neem je een kolfapparaat van iemand over? Let er ook dan goed op dat je de losse onderdelen vervangt en alle onderdelen goed steriliseert. Zo weet je zeker dat je je kindje schone moedermelk geeft. Nog een tip: bang dat de melk te lang bewaard is gebleven? Ruik er na het ontdooien even aan. Net als koemelk wordt moedermelk zuur als het te lang wordt bewaard. Het verschil ruik je meteen!