Petra
Petra Opvoeding 14 Aug 2019

3x zo ga je om met een kind dat opschept

Vanaf een jaar of 7 kunnen kinderen de neiging hebben om tegen iedereen te vertellen hoe geweldig ze zijn en wat voor geweldige dingen ze kunnen. Zelfvertrouwen is goed, maar met opscheppen kom je niet ver. Met deze drie tips voorkom je dat het opscheppen uit de hand loopt.

Ik ben de beste!

Ik hoor mijn kinderen regelmatig dingen tegen elkaar zeggen als: ‘Kijk hoe goed ik ben in Fortnite!’, of: ‘Ik ben de beste voetballer van de stad!’. Gelukkig zie ik dat gedrag niet alleen bij m’n eigen kinderen, maar ook bij leeftijdsgenoten. Het bijzondere is dat er duidelijk betere gamers en betere voetballers zijn. Dat zou mijn kinderen toch ook moeten opvallen? Volgens ontwikkelingspsychologen is dat opschepperige gedrag gelukkig heel normaal. Vanaf een jaar of 7 ontwikkelen kinderen de cognitieve vaardigheden om bij zichzelf bepaalde vaardigheden of eigenschappen te herkennen. Dat is natuurlijk best een geweldig idee! Geen wonder dat ze het liefst de hele tijd praten over wat ze kunnen, zodat anderen er ook van mee kunnen genieten. Vanuit die drang ontstaat dus het opscheppen.

De gulden middenweg

Als ouder wil je het enthousiasme en het groeiende zelfvertrouwen van je kind natuurlijk niet kapot maken. Aan de andere kant: je wilt ook geen arrogante opschepper grootbrengen. Het beste is daarom om je kind te helpen het opscheppen te verminderen. Dit kun je doen door hem of haar te leren wat de juiste manier is om te laten zien dat hij trots is op wat hij kan, zonder te overdrijven.

1. Doen tegen alledaagse opschepperij

De kans is groot dat je kind zich helemaal niet realiseert dat andere kinderen het heel irritant vinden als hij of opschept over het feit dat hij de beste zwemmer of voetballer is. In sommige gevallen gaan kinderen opscheppen in een poging om aandacht te krijgen, omdat ze de sociale vaardigheden missen om het anders aan te pakken. Een 7- of 8-jarige heeft nog niet door dat het niet nodig is om anderen te wijzen op opvallende eigenschappen. Of dat het niet nodig is om te liegen over wat je kunt, omdat je ook de moeite waard bent wanneer je gewoon jezelf bent. Toch is dat alledaagse opscheppen niet direct gedrag waar je wat tegen moet doen. Als je kind ouder wordt, zullen de sociale vaardigheden vanzelf komen. Het is gewoon een bepaalde fase in het natuurlijke ontwikkelingsproces. De kans is groot dat de vriendjes van je kind precies hetzelfde gedrag vertonen en dat die het dus een stuk minder tenenkrommend vinden dan jij.

Extreem gedrag

Heb je toch het idee dat je kind wel heel extreem is op het gebied van opscheppen? Overleg dan eens met de leraar of lerares op school, omdat hij of zij goed zicht heeft op de dynamiek in de groep en hoe je kind zich daarin handhaaft. Zorgt het opscheppen er inderdaad voor dat vriendjes minder graag met je kind lijken te spelen? Probeer dan eens het gesprek aan te gaan en zeg bijvoorbeeld: ‘Het is harstikke goed dat je er trots op bent dat je zo’n goede gamer/voetballer bent, maar dat hoef je niet de hele tijd aan iedereen te vertellen. Dat kan er namelijk voor zorgen dat je vriendjes zich onzeker gaan voelen of vinden dat je een opschepper bent.’

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

meisje met vlechtjes

2. Doen tegen ‘Ik ben beter dan jij!’

Kinderen kunnen heel erg competitief zijn. Daarnaast hebben ze vaak nog het idee dat ze er zelf beter van worden wanneer ze ervoor zorgen dat anderen zich minder voelen. Als ouder wil je natuurlijk niet dat je kind gemeen is tegen andere kinderen om zo aanzien te verwerven. Als je het idee krijgt dat dit gedrag een gewoonte wordt, dan is het tijd om in te grijpen. Ga in gesprek met je kind. Vertel dat het prima is om te vertellen wat je kunt (‘Ik kan dit liedje al spelen op de gitaar’), maar dat het niet nodig is om daarbij en vergelijking te maken met anderen (‘Ik kan dit liedje al spelen, maar jij kan nog helemaal niets!’). Leg ook uit dat dit gedrag ervoor kan zorgen dat vriendjes minder graag komen spelen. Let ook op het opscheppen over materiële zaken: ‘Ik krijg voor mijn verjaardag een telefoon die veel duurder is dan die van jou!’. Het lastige is dat sommige kinderen het lastig vinden het verschil te zien tussen laten zien dat je blij bent en het opscheppen over dingen. In dat laatste speel je als ouder trouwens ook een rol. Als je zelf de neiging hebt om te pronken met de nieuwste iPad of peperdure schoenen wordt het lastig om je kind hierop aan te spreken.

3. Doen tegen opscheppen uit onzekerheid

Hoe extremer het opscheppen, hoe groter de kans dat het opscheppen voortkomt uit een gebrek aan zelfvertrouwen. Neem in dat geval het leven van je kind eens goed onder de loep. Een groeispurt op fysiek, sociaal, intellectueel of emotioneel vlak kan ervoor zorgen dat je kind uit evenwicht raakt. Om overeind te blijven hebben ze dan de neiging om extreem te gaan opscheppen. Probeer daarom uit te vinden of dit gedrag ontstaat door onzekerheid. Het kan best zijn dat er niet direct een duidelijke connectie zichtbaar is, dus het is belangrijk om een stapje terug te nemen en te kijken of je het onderliggende probleem kan ontdekken.

Reis naar Australië

Marijn (37): ‘Mijn dochter had op school verteld dat we op vakantie zouden gaan naar Australië, terwijl dit helemaal niet waar was. Ik heb haar daarop aangesproken, maar ze bleef de leugen volhouden. Toen ik dat besprak met haar leraar, wees hij me en passant op een ander probleem: Mira had leesproblemen. Met wat extra begeleiding bij het leren heeft ze inmiddels een beter leesniveau. Het bijzondere is dat sinds het oplossen van die leesproblemen ook de reis naar Australië vergeten is. Het is lastig om te zeggen dat het ene met het andere te maken heeft. Toch denk ik echt dat het elkaar heeft beïnvloed. Mira zit nu weer prima in haar vel!’ Focus dus op het onderliggende probleem in plaats van op het opscheppen. Door het probleem op te lossen zal het extreme opscheppen vanzelf verdwijnen.

Reageer op artikel:
3x zo ga je om met een kind dat opschept
Sluiten